مدل رقابت‌پذیری سازمانی با تأکید بر قابلیت‌های بازاریابی و نوآوری سازمانی در شرکت‌های دانش‌بنیان (مورد مطالعه: شهر یزد)
محورهای موضوعی : پارکهاي علم و فناوري و مراکز رشدسیدمحمد طباطبایی نسب 1 * , فرزانه دشتی خویدکی 2 , رقیه محمدیان یزد 3
1 - دانشگاه یزد
2 - دانشگاه یزد
3 - دانشگاه یزد
کلید واژه: رقابت‌پذیری سازمانی شرکت‌های دانش‌بنیان قابلیت بازاریابی قابلیت نوآوری سازمانی یادگیری‌محوری,
چکیده مقاله :
تغییرات مداوم محیطی، بقای سازمان‌ها را به شکل‌های مختلف تهدید می‌کند. رقابت‌پذيري معياري كليدي براي ارزيابي درجه موفقيت كشورها، صنايع و بنگاه‌ها در ميدان‌هاي رقابتي سياسي، اقتصادي و تجاري به حساب مي‌آيد، بدين معني كه هر كشور، صنعت يا بنگاهي كه از توان رقابتي بالايي در بازارهاي رقابتي برخوردار باشد، مي‌توان گفت كه از رقابت‌پذيري بالاتري برخوردار مي‌باشد. دستیابی به رقابت‌پذیری سازمانی بالاترین هدفی است که سازمان‌ها برای رسیدن به آن به اقدامات مختلفی روی می‌آورند. هم‌چنین در اقتصاد معاصر دانش، پایه و اساس رقابت‌پذیری سازمانی می‌باشد و مهم‌ترین اهداف هر نظام اقتصادی دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا نمایند چون نوآوربودن و رقابت‌پذیری از ویژگی‌های مهم آنهاست. در این پژوهش سعی شده تا با ارائه مدلی یکپارچه عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری سازمانی شناخته شود و گامی در جهت افزایش شناخت رقابت‌پذیری سازمان‌ها برداشته شود. بدین منظور تعداد 100 پرسشنامه بین شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری یزد توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز به‌واسطه مدلسازي معادلات ساختاري و با کمک روش حداقل مربعات جزئی و به‌کارگیري نرم‌افزار پی‌ال‌اس انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین قابلیت بازاریابی و رقابت‌پذیری سازمانی و هم‌چنین رابطه معناداری بین قابلیت نوآوری سازمانی و رقابت‌پذیری سازمانی وجود دارد، بین بازارمحوری و قابلیت بازاریابی نیز رابطه معناداری مشاهده شد، رابطه بین یادگیری‌محوری و قابلیت نوآوری سازمانی نیز معنادار بوده است.
Constant environmental changes threaten the survival of organizations in various forms. Competitiveness is a key criterion for assessing the degree of success of countries, industries and firms in the competitive, political, economic and commercial fields, which means that any country, industry or firm with high competitive power in competitive markets, It can be said that it is more competitive. Higher organizational competitiveness is the goal that organizations take to take different measures to achieve it. Also, in the contemporary economy, knowledge is the basis of organizational competitiveness and the most important goals of any economic system are to achieve sustainable economic growth. Knowledge-based companies can play an important role in economic growth. It is true that innovation and competitiveness are their important features. In this research, an integrated model was provided to identify the effective factors of organizational competitiveness and take a step for increasing the recognition of the competitiveness of organizations. For this purpose, 100 questionnaires were distributed among knowledge-based companies in Yazd Science and Technology Park. Data analysis has been done by structural equations modeling, partial least squares method and PLS software. The results of the research show that there is a significant relationship between marketing capability and organizational competitiveness, as well as a significant relationship between organizational innovation capability and organizational competitiveness. The resalts revealed a significant relationship between market orientation and marketing capabilitiy. Further more, there is a significant relationship between core learning and organizational innovation capability.
1- عباسی، محمدرضا؛ محمودی میمند، محمد؛ امینی، محمدتقی؛ رحیمی کلور، حسین، تحليل روابط بين عوامل مؤثر بر مؤلفه‌هاي رقابت‌پذيري با استفاده از تكنيك همبستگي كانوني (مورد مطالعه: واحدهاي ستادي شركت‌هاي بيمه شهر تهران). پژوهشنامه مديريت تحول، سال چهارم، شماره 7، 1391.
2- آقازاده، هاشم؛ استیری، مهرداد؛ اصانلو، بهاره، بررسي مؤلفه‌هاي مؤثر بر رقابت‌پذيري بنگاه‌ها در ايران. فصلنامه پژوهش‌هاي اقتصادي، سال ششم، شماره سوم، 58-38، 1386.
3- فخاری، حسین، بازخوانی تعریف شرکت‌هاي دانش‌بنیان براساس شرایط اقتصادي کشور. فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست علم و فناوري، سال ششم، شماره چهار، 88-69، 1393.
4- دهدشتی‌شاهرخ، زهره؛ ناطق، محمد؛ احسانی، راضیه، تبیین رابطة قابلیت‌های بازاریابی و عملکرد مالی سازمان. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت بازرگانی, دوره نهم, شماره یک، 103-128، 1396.
5- ابوالفضلی، سیدابوالفضل؛ سالار، جمشید؛ زنوزی، سیدجعفر، طراحی و تبیین الگوی ارتباط کارآفرينی سازمانی و عملکرد سازمانی با نقش میانجی بازارگرايی. فصلنامه چشم‌انداز مديريت بازرگانی، شماره سی، 65-49، 1396.
6- کفاش‌پور، آذر؛ زنده‌دل، احمد؛ خواجه‌ای، رزیتا، تأثير مديريت كيفيت فراگير بر عملكرد سازماني به واسطة بازارمحوري (مطالعة موردي: هتل‌هاي سه، چهار و پنج ستاره شهر مشهد). پژوهشنامه اقتصاد و كسب و كار، سال اول، شماره یک، 88-73، 1389.
7- حسنی توابع، عبدا...؛ کاظمی، مصطفی؛ مهارتی، یعقوب، تأثیر عدم اطمینان محیطی بر نوآوری سازمانی: تبیین نقش ساختار سازمانی به‌عنوان متغیر مداخله‌گر. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره 3، شماره 4، 91-68، 1392.
8- فیض، داود؛ نعمتی، محمدعلی؛ جبلی جوان، اشکان؛ زنگیان، سمیه، تأثير قابليت‌های بازاریابی بر پيامدهای عملکردی شرکت‌های کوچک و متوسط کارآفرین (مورد مطالعه: شرکت مواد غذایی تهران همبرگر). فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، سال اول، شماره 1، 28 -20، 1391.
9- عزیزی، شهریار؛ قره‌چه، منیژه؛ ستار، وحید، ارایه مدلی برای تبیین عوامل مؤثر بر عملکرد برند در صنعت مواد غذایی. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت بازرگانی، دوره سوم، شماره دهم، 115-126، 1390.
10- تاجدینی، کیهان؛ معطوفی، علیرضا؛ ریاحی، عبداله؛ بهنام‌پور، ناصر، تأثیر رویکردهای بازار محوری و کارآفرینی بر نوآوری: مورد قطعه‌سازان خودرو. مجله مدیریت بازاریابی، سال چهارم، شماره ششم، 111-91، 1388.
11- خیری، بهرام؛ روشنی، عارفه، بررسی نقش میانجی‌گرانه قابلیت‌هاي بازاریابی در رابطه بین جهت‌گیري‌هاي استراتژیک و عملکرد سازمان: مطالعه موردي در بانک ملی ایران. فصلنامه مدیریت، سال دهم، شماره 29، 113-97، 1392.
12- تاجدینی، کیهان؛ معطوفی، علیرضا؛ احمدیان، علی اشرف، تأثير يادگيري محوري بر نوآوري و عملكرد بنگاه: مورد، بنگاه‌هاي كوچك تهران. فصلنامه مديريت، سال یازدهم، شماره 36، 1393.
13- محمدی، علی؛ صفائی، بهزاد؛ خلیفه، مجتبی، کارآفرینی، یادگیري‌محوري، بازارمحوري و فعالیت‌هاي منابع انسانی در هتل‌هاي چهار و پنج ستاره ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگري، سال یازدهم، شماره 33، 61-41، 1395.
14- پاکدل، محمدرضا؛ نایبزاده، شهناز؛ دهقان دهنوی، حسن، ارزیابی تأثیر بازارگرایی، نوآوری و وفاداری مشتری بر عملکرد کسب و کار (مطالعه موردی: پوشاک پل). مجله مدیریت بازاریابی، شماره 13، صص 25-1، 1390.
15- صحت، سعید؛ مظلومی، نادر؛ محمدپور، حمید، رابطه بین نوآوري سازمانی و مزیت رقابتی در شرکت‌هاي بیمه. پژوهشنامه بیمه، سال سی‌ام، شماره 2، شماره مسلسل 118، 34-1، 1394.
16- نوع‌پسند اصیل، سیدمحمد؛ رمضان‌پور، اسماعیل؛ عطاری اصل، پیمان، تأثیر قابلیت بازاریابی، نوآوری و یادگیری بر عملکرد سازمان (مطالعه موردی پتروشیمی تبریز). مدیریت بهره‌وری، سال نهم، شماره 36، 124-95، 1395.
17- زهیری، حسین؛ امیرحسینی، زهرا؛ فریدچهر، الهام، تأثير قابليت‌هاي بازاريابي، نوآوري و گرايش کارآفرينانه از طريق متغير شبکه اجتماعي برعملکرد (مطالعه موردی بانک قوامین). فصلنامه رسالت مديريت دولتي، سال هفتم، شماره بيستم و سوم، 1395.
18- محبی آشتیانی، سیمین؛ اخوان، پیمان، تأثیر یادگیری سازمانی بر عملکرد با میانجی‌گری مدیریت دانش مطالعه موردی؛ بانک کشاورزی ایران. فصلنامه رشد فناوری، سال پانزدهم، شماره 59، 1398.
19- داوری، علی؛ رضازاده، علی، مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزارPLS. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، 1392.
20- حنفی‌زاده، پیام؛ زارع، احد، روش تحلیل ساختارهای چند سطحی با استفاده از نرم‌افزار PLS. انتشارات ترمه، 1391.
21- Santos- Vijande, M. L., López-Sánchez, J. Á., & Trespalacios, J. A. How organizational learning affects a firm's flexibility, competitive strategy, and performance. Journal of Business Research, 65(8), 1079-1089, 2012.
22- Farrell, M., & Mavondo, F. T. The effect of downsizing strategy and reorientation strategy on a learning orientation. Personnel Review, 33(4), 383-402, 2004.
23- Alexiev, A. S., Volberda, H. W., & Van den Bosch, F. A. Interorganizational collaboration and firm innovativeness: Unpacking the role of the organizational environment. Journal of Business Research, 69(2), 974-984, 2016.
24- Boulding, W., Staelin, R., Ehret, M., & Johnston, W. J. A customer relationship management roadmap: What is known, potential pitfalls, and where to go. American Marketing Association, 2013, May.
25- Deutscher, F., Zapkau, F. B., Schwens, C., Baum, M., & Kabst, R. Strategic orientations and performance: A configurational perspective. Journal of Business Research, 69(2), 849-861, 2016.
26- Fraj, E., Matute, J., & Melero, I. Environmental strategies and organizational competitiveness in the hotel industry: The role of learning and innovation as determinants of environmental success. Tourism Management, 46, 30-42, 2015.
27- Tajeddini, K., & Trueman, M. Environment-strategy and alignment in a restricted, transitional economy: empirical research on its application to Iranian state-owned enterprises. Long Range Planning, 49(5), 570-583, 2016.
28- Calantone, R. J., Cavusgil, S. T., & Zhao, Y. Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial marketing management, 31(6), 515-524, 2002.
29- Gnizy, I. The role of inter-firm dispersion of international marketing capabilities in marketing strategy and business outcomes. Journal of Business Research, 105, 214-226, 2019.
30- Vorhies, D. W., & Morgan, N. A. Benchmarking marketing capabilities for sustainable competitive advantage. Journal of marketing, 69(1), 80-94, 2005.
31- Kok, R. A., Hillebrand, B., & Biemans, W. Market- oriented product development as an organizational learning capability, 2002.
32- Wang, C. L., & Ahmed, P. K. The development and validation of the organisational innovativeness construct using confirmatory factor analysis. European journal of innovation management, 7(4), 303-313, 2004.
33- Aldas-Manzano, J., Küster, I., & Vila, N. Market orientation and innovation: an inter-relationship analysis. European Journal of Innovation Management, 8(4), 437-452, 2005.
34- Theodosiou, M., Kehagias, J., & Katsikea, E. Strategic orientations, marketing capabilities and firm performance: An empirical investigation in the context of frontline managers in service organizations. Industrial Marketing Management, 41(7), 1058-1070, 2012.
35- Crossan, M. M., & Apaydin, M. A multi dimensional framework of organizational innovation: A systematic review of the literature. Journal of management studies, 47(6), 1154-1191, 2010.
36- Jiménez- Jiménez, D., & Sanz- Valle, R. Innovation, organizational learning, and performance. Journal of business research, 64(4), 408-417, 2011.
37- Aghion, P., Bloom, N., Blundell, R., Griffith, R. and Howitt, P. Competition and innovation: An inverted-U relationship. The Quarterly Journal of Economics, 120(2), pp.701-728, 2005.
38- Skoludova, J. and Kozena, M. Identification of the Tools and Methods of Selected Factors of Organization ‘s Competitiveness in the Czech Republic. Procedia Economics and Finance, 26, pp.609-615, 2015.
39- Anzola- Román, P., Bayona- Sáez, C. and García- Marco, T. Organizational innovation, internal R&D and externally sourced innovation practices: Effects on technological innovation outcomes. Journal of Business Research, 91, pp.233-247, 2018.
40- Singh, S. K., Gupta, S., Busso, D., & Kamboj, S. Top management knowledge value, knowledge sharing practices, open innovation and organizational performance. Journal of Business Research, 2019.
41- Hulland, J. Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic management journal, 195-204, 1999.
42- Werts, C. E., Linn, R. L., & Jöreskog, K. G. Intraclass reliability estimates: Testing structural assumptions. Educational and Psychological measurement, 34(1), 25-33, 1974.
43- Fornell, C., & Larcker, D. F. Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 39-50, 1981.