ارزیابی ریسک‌‌ها و رتبه¬بندی پروژه¬ها با روش سیستم استنتاج فازی و AHP در چارچوب استاندارد دانش مدیریت پروژه
محورهای موضوعی : مديريت دانش
آفرين اخوان
1
*
,
زهرا زارع هرفته
2
1 - دانشگاه يزد
2 - دانشگاه علم و هنر
کلید واژه: ارزیابی ریسک پروژه تحلیل سلسله مراتبی استاندارد PMBOK استنتاج فازیپروژه هاي نفتي,
چکیده مقاله :
مديريت ريسک براي کاهش شکست هاي ناشي از ريسک‌هاي مختلفي نظير چرخه هاي نامطمئن اقتصادي، تقاضاي نامطمئن مشتري و حوادث طبيعي و انساني غيرقابل پيش بيني و ... ضروري است. در اين پژوهش سعي شد با شناسايي و اولويت بندي ريسک هاي پروژه ها بر اساس استاندارد PMBOK و رتبه بندي آن ها بر اساس تلفيق تکنيک هاي فازي و تحليل سلسله مراتبي، اطلاعات کامل و جامعي از مديريت ريسک پروژه هاي نفتي در اختيار مديران و خبرگان قرار گيرد. اين پژوهش در شرکت مشاوره مهندسي عميد و با همکاري ٧ نفر از مشاوران پروژه هاي صنعت نفت بر روي سه پروژه ي صنعت نفت (پروژه a، پروژه b و پروژه c) انجام شد. ابتدا با استفاده از مطالعات پيشين و کسب نظر از مشاوران شرکت و در چارچوب استاندارد PMBOK، ريسک‌هاي پروژه هاي صنعت نفت در چهار گروه ريسک هاي فني، درون سازماني، برون سازماني و مديريت پروژه، قرار گرفتند. سپس ريسک ها با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) فازي رتبه بندي شدند. معيارهاي رتبه بندي در روش مقايسات زوجي هزينه، زمان، کيفيت و محدوده پروژه مشخص گرديد. ريسک ها براساس تاثيري که بر اين اهداف پروژه (هزينه، کيفيت، زمان و هزينه ي پروژه) مي گذارند رتبه بندي شدند. پس از وزن دهي ريسک ها، سه پروژه ي تحقيق براساس هر کدام از ريسک هاي شناسايي شده مقايسه زوجي شدند و از نتيجه ي اين مقايسات به عنوان ورودي استنتاج فازي استفاده شد. در نهايت ميزان موفقيت هر کدام از پروژه ها بدست آمد و پروژه b، در رتبه اول، پروژه a در رتبه دوم و پروژه c در رتبه سوم قرار گرفت؛ در نتيجه پروژه b به عنوان پروژه با کمترين ريسک انتخاب شد.
Risk management is necessary to reduce failures caused by various risks such as uncertain economic cycles, uncertain customer demand and unpredictable natural and human disasters, etc. In this study, it was attempted to identify and prioritize project risks according to PMBOK standard and rank them based on fuzzy techniques and hierarchical analysis, to provide complete and comprehensive information on project risk management. Provide managers and experts with petroleum products. This research was carried out in three oil industry projects (project a, project b, and project c) in collaboration with 4 engineering consultants of oil industry projects. In this study, using previous studies and consulting company consultants and within the framework of the PMBOK standard, the risks of petroleum industry projects were divided into four groups: technical, intra-organizational, inter-organizational and project management. Risks were then ranked by fuzzy hierarchical analysis (AHP). To rank the risks, the criteria of cost, time, quality and scope of the project were determined using paired comparisons. Risks were ranked based on the impact they have on the project objectives (cost, quality, project time and cost). After weighing the risks, three research projects were paired on the basis of each identified risk, and the result of these comparisons was used as the input to the fuzzy inference. Finally, the success rate of each project was achieved and Project b ranked first, Project a ranked second and Project c ranked third, thus Project b was selected as the project with the lowest risk.
[1] برخورداري احمدي، مهناز و جمالي، ابراهيم، "شناسايي مخاطرات پروژه هاي نفتي براساس استاندارد PMBOK و رتبه بندي آنها بارويکرد AHP و TOPSIS در محيط فازي"، فصلنامه تخصصي رشد فناوري، 13 (50)، 50-41، 1396.
[2] حاجي يخچلي، سيامک، پرچمي جلال، مجيد و اسدي، محمدکاظم، "انتخاب تامين کنندگان در زنجيره تامين سبز پروژه هاي صنعت نفت و گاز با ترکيب روش هاي تصميم گيري چند معياره فازي". مديريت مخاطرات محيطي (دانش مخاطرات سابق)، 4(3)، 246-231، 1396.
[3] سايه¬باني، مصباح، حاتمي، فرزاد و هروي، حميد، "اولويت-بندي ريسک¬ها و ارائه¬ي مدل مديريت ريسک در توسعه¬ي نيروگاه¬هاي بادي براساس استاندارد مديريت پروژه"، نشريه مهندسي عمران اميرکبير، 50(4)، 812-801، 1397.
[4] فدائي آشياني، صادق، "شناسايي، ارزيابي و اولويت‌بندي ريسک‌هاي پروژه بر اساس تاپسيس فازي (مورد مطالعاتي: پروژه‌هاي توسعه اي شرکت ذوب‌آهن اصفهان) "، پايان نامه کارشناسي ارشد، موسسه آموزش عالي صنعتي فولاد، دانشکده مهندسي صنايع و مديريت، 1397.
[5] تايانلوي بيک، قربان، "ارزيابي و اولويت بندي ريسک هاي موجود در پروژه هاي صنعتي نيروگاهي"، پايان نامه کارشناسي ارشد، موسسه آموزش عالي اشراق، دانشکده مهندسي صنايع، 1396.
[6] خليل زاده، محمد، کاظمي، جلال و دهقان سانج، کاظم، "ارزيابي و اولويت بندي توليد محصولات کشاورزي با روش تصميم گيري تاپسيس فازي (مطالعه موردي منطقه مهاباد و مياندوآب) "، چهارمين همايش ملي کشاورزي، دانشگاه تهران، 1395.
[7] M. S. B. A. Abd El-Karim, O. A. Mosa El Nawawy & A. M. Abdel-Alim, "Identification and assessment of risk factors affecting construction projects", HBRC journal, vol. 13(2), pp. 202-216, 2017.
[8] C. Dhaenens-Flipo & G. Finke, "An integrated model for an industrial production–distribution problem", Iie Transactions, vol. 33(9), pp. 705-715, 2001.
[9] G. Graham, J. Freeman & T. Chen, "Green supplier selection using an AHP-Entropy-TOPSIS framework", Supply Chain Management: An International Journal, vol. 20(3), pp. 327 – 340, 2015.
[10] G. S. Schwening & Á. M. Abdalla, "Selection of agricultural aircraft using AHP and TOPSIS methods in fuzzy environment", In 29th Congress of the International Council of the Aeronautical Sciences, 2014, pp. 301-303.
[11] L. M. Khodeir and A. H. M. Mohamed, "Identifying the latest risk probabilities affecting construction projects in Egypt according to political and economic variables. From January 2011 to January 2013", HBRC Journal, vol. 11(1), pp. 129-135, 2015.
[12] D. Kumar & S. S. Katoch, "Sustainability indicators for run of the river (RoR) hydropower projects in hydro rich regions of India", Renewable and Sustainable Energy Reviews, vol. 35, pp. 101-108, 2014.
[13] M. A. Ramli, A. Hiendro & S. Twaha, "Economic analysis of PV/diesel hybrid system with flywheel energy storage", Renewable Energy, vol. 78, pp. 398-405, 2015.
[14] S. Sanajaoba & E. Fernandez, "Maiden application of Cuckoo Search algorithm for optimal sizing of a remote hybrid renewable energy System", Renewable energy, vol. 96, pp. 1-10, 2016.
[15] E. Zebardast, "Application of analytic hierarchy process in urban and regional planning", 2002, pp. 13-21.