واکاوی عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها با استفاده از رویکرد فراترکیب
محورهای موضوعی : كارآفريني و مديريت شركت‌هاي دانش بنيان
مریم درویشی
1
*
,
پروانه علاسوند بختیارپور
2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد امیدیه
2 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد امیدیه
کلید واژه: موفقیت استارتاپ‌ها, کسب و کار نوپا, شرکتهای دانش‌بنیان, فراترکیب.,
چکیده مقاله :
استارت‌آپ یک کسبوکار نوپا است که راه‌حلی نوین را بـراي یـک مسأله ارائـه می‌کند؛ کسب و کارهاي نوپا بخش جدایی‌ناپذیر فرایند تحول و دگرگونی در بازار رو به گسترش دنیاي امروز هستند. درحالی‌که تضمینی براي موفقیت این کسبوکار از طریق راه‌حل ارائه‌شده وجود ندارد. بسیاري استارت‌آپ را فرهنگ نوینی براي اندیشه‌های نـو و خلاقیت بر فـراز ایده‌های موجود می‌دانند که هدف از آن برطرف‌کردن مشکلات موجـود در نقـاط کلیـدي است. هدف از انجام این پژوهش فراهم‌آوردن یک مدل اطلاعاتی جامع، فراگیر و تلفیقی، از عوامل موفقیت استارتآپها است. بدین منظور با به‌کارگیری رویکرد فراترکیب در این پژوهش، به تجزیه‌وتحلیل نتایج و یافته‌های محققان قبلی پرداخته و با بررسی‌های جامع صورت گرفته پیرامون عوامل موفقیت استارتاپ‌ها در پایگاه‌های علمی معتبر داخلی و خارجی، تعداد 52 مقاله در این خصوص شناسایی شدند. نتیجه پژوهش، عوامل موفقیت استارتآپها در 6 مقوله اصلی و 17مؤلفه طبقه‌بندی شدند. مقوله‌های اصلی عبارتند از: راهبرد و سیاست‌گذاری (مدیریت مدل بوم کسب و کار، هدف‌گذاری‌ها و برنامه‌ها، چشم‌انداز و راهبردها)، نوآوری و کارآفرینی (اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی، ظرفیت پویای کارآفرینانه، فرهنگ نوآوری و کارآفرینی)، مدیریت خدمات و محصولات (بازاریابی و فروش، رضایت مشتری، کیفیت و کمیت تولیدات، نحوه تولید)، منابع (منابع مالی، منابع انسانی)، فناوری و دانش (مدیریت دانش، زیرساختهای فناورانه) و زیرساختهای فناورانه (نقش دولت و نهادهای مربوطه، نقش نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری، محیط بین‌المللی) بوده که هرکدام از ابعاد نیز با مؤلفه‌های شناسایی‌شده تشریح گردیدند.
start-up is a new business that offers an innovative solution to a problem; start-ups are an integral part of the transformation and evolution process in the expanding world market today. While there is no guarantee of success for this business through the proposed solution. Many consider startups as a new culture for new ideas and creativity beyond existing ideas aimed at solving existing problems in key areas. The purpose of this research is to provide a comprehensive, pervasive, and integrated information model of the success factors of startups. To this end, by employing meta_synthesis approach in this research, the results and findings of previous researchers were analyzed, and by examining comprehensive studies on the success factors of startups in reputable domestic and foreign scientific bases, 52 articles on this subject were identified. The research results classified the success factors of startups into 6 main themes and 17 components. The main themes include: Strategy and Policy (business model management, goals and plans, vision and strategies), Innovation and Entrepreneurship (innovation and entrepreneurship ecosystem, dynamic entrepreneurial capacity, innovation and entrepreneurship culture), Service and Product Management (marketing and sales, customer satisfaction, quality and quantity of products, production methods), Resources (financial resources, human resources), Technology and Knowledge (knowledge management, technological infrastructure), and Technological Infrastructure (the role of government and relevant institutions, the role of financial institutions and investment, international environment), each of which is further elaborated with identified components.
1- پهله، بهزاد، میربرگ کار، مظفر، چیرانی، ابراهیم، آقاجان نشتایی، رضا، به بررسی مدل‌های ارزشیابی شرکتهای استارتاپی و شناسایی ابعاد، معیارها و شاخص‌های ارزشیابی برای شرکتهای استارتاپی در مرحله ایده در ایران، فصلنامـه علمي پژوهشي دانش سرمايه‌گـذاري، 10(37)، صص 395-409، 1400.
2- علی‌پور، مهدی، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کارهای نوپا (مطالعه شرکت گون‌آی)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته مدیریت بازرگانی، گرایش بازاریابی، مؤسسه آموزش عالی شمس تبریزی، 1399.
3- پنجه‌شاهی، مهدی، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل حیاتی موفقیت کسب و کارهای نوپای مالی (مورد مطالعه شرکتهای نوپای مالی در استان تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، 6(2)، صص 114-145، 1399.
4- آقاجانی، حسنعلی، شریعتی، زینت، حسینی، ابوالحسن، تبیین روند تکاملی و مؤلفه‌های مؤثر بر مدل کسب و کارهای الکترونیکی در استارتاپهای ایرانی، مدیریت بهبود، 14(1)، صص 127-147، 1399.
5- شهرایی، بهزاد، اشرفی، مجید، عباسی، ابراهیم، به بررسی مدل‌یابی عوامل تأثیرگذار بر تأمین مالی استارتآپها (کسب و کارهای نوپا) با تکنیک دیمتل، راهبرد مدیریت مالی، 7(23)، صص 61-89، 1398.
6- مهدیان، یاسمن، عالیخانی، علی، نیکقدم حجتی، ساناز، شناسایی و رتبه‌بندي عوامل تأثیرگذار بر موفقیت استارتآپها، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین در مدیریت و حسابداری با رویکرد نوآوری تحقیقاتی. ص 1-14، 1396. https://civilica.com/doc/761360
7- حبیبی، نازنین، ارائه رویکردی نوین مبتنی بر داده‌کاوی و الگوریتم‌های بهینه‌سازی به منظور پیشبینی موفقیت شرکتهای نوپا: مورد کشور ایران، پایان‌نامه رشته مدیریت صنعتی گرایش تحقیق در عملیات، دانشگاه خوارزمی، 1397.
8- حاجی‌کتابی، علی، ذوالفقاری، عاطفه، گودرزی، کبری، آخوندی، علیرضا، شناسایی عوامل محیطی مؤثر بر موفقیت شرکت‌هاي دانش‌بنیان پزشکی: یک مطالعه موردي، نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی پایش، 1396.
9- قاضی‌نوری، سیدسپهر، مؤمنی، منصور، ربیعی، علی، علی‌اکبری، سمیرا، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت یا شکست شرکت‌هاي نوپاي فناوري نانو در ایران، نشریه علمی - پژوهشی بهبود مدیریت، سال هشتم، شماره 2، 1393.
10- روحانی‌راد، شایان، طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین، بررسی الزامات ورود موفق به بازار برای شرکتهای دانش‌بنیان نوپا بررسی الزامات ورود موفق به بازار برای شرکتهای دانش‌بنیان نوپا، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره هشتم، شماره 1، 1399.
11- گودرزی، مهدی، نقی‌زاده، محمد، بیگلر، احسان، عوامل مؤثر بر موفقیت شتاب‌دهنده‌های حوزه زیست‌فناوری در ایران، نشریه علمی- پژوهشی مدیریت نوآوری، سال هفتم، شماره 2، 1397.
12- طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین، حاجی‌پور، بهمن، موتمنی، علیرضا، تعیین مهم‌ترین ویژگی‌های شرکتهای دانش‌محور موفق ایرانی، 1397.
13- رحمان‌نیا، مریم، فکور ثقیه، امیرمحمد، دلایل شکست کسب و کارهای کارآفرین و نوپا و ارائه راهکارها برای توسعه کارآفرینی، نخستین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و کارآفرینی، 1394.
14- صفایی کنجین، منیژه، سیدنقوی، میرعلی، کاملی محمدجواد، بررسی عوامل راهبردی موفقیت کسب و کارهای خانگی با رویکرد مدل‌سازی ساختاری - تفسیری میک‌مک فصلنامه مدیریت کسب و کار شماره 49، 1399.
15- Van Winden, W.; Kör, B.; Sierhuis, D.; Grijsbach, P. Tech Scale-Ups in the Amsterdam City Region; Hogeschool van Amsterdam: Amsterdam, The Netherlands, 2021.
16- Skawi´nska, E, I. Zalewski, R, Success Factors of Startups in the EU—AComparative Study, Sustainability 2020, 12, 8200; doi:10.3390/su12198200.
17- Andreessen, M. Why software is eating the World. Wall Street J. 2011, 20, C2.
18- Slávik, S, Bednár, R, Mišúnová Hudáková, I, The Structure of the Start-Up Business Model—Qualitative Analysis, Sustainability 2021, 13, 8386. https:// doi.org/10.3390/su13158386.
19- Lee J C, Van der Waldt G. An integrated talent management model for the Public Service: The case of the Western Cape Provincial Government. Administratio Publica, Vol. 28, No. 2, Pp. 173-190, 2020.
20- Mikle, L, Startups and reasons for their failure, SHS Web of Conferences 83, 01046 Current Problems of the Corporate Sector 2020.
21- Chen, Y, Tsai, CH, Liu, Applying the AHP Model to Explore Key Success Factors for High-Tech Startups Entering International Markets, Volume 11Issue 1Jan 2019 pp 45–63https://doi.org/10.4018/IJEA.2019010104.
22- Tong, Y, Saladrigues Solé, S, An introduction to the study on start-up success, Start Up Notes 1, 51-66. ISSN 2696-2489 / DOI 10.21001/SUN.2019.1.04, 2019.
23- Okrah, J., & Nepp, A. Factors Affecting Startup Innovation and Growth. Journal of Advanced Management Science Vol, 6(1), 2018.
24- Zimmer L. “Qualitative MetaSynthesis: A Question of Dialoguing with Texts.” Methodological Is- sues in Nursin Research. Vol.53, No.3, Pp. 311-318, 2006.
25- Sandelowski M. Barroso J; Voils C.I. Using qualitative metasummary to synthesize qualitative and quantitative descriptive findings, Research in Nursing & Health, 30(1): 99-111, 2007.
26- Kim, B.; Kim, H.; Jeon, Y. Critical success factors of a design startup business. Sustainability 2018, 10, 2981, 2018.
27- Balboni, B., Bortoluzzi, G., Tivan, M., Tracogna, A. and Venier, F. ‘The growth drivers of startup firms and business modelling: a first step toward a desirable convergence’, Management, Vol. 9, No. 2, pp.131–154, 2014.
28- Santisteban, j, Mauricio, D, Critical success factors for technology-based startups, Entrepreneurship and Small Business, Vol. 42, No. 4, 2021.
29- Roa, L. A. G., Martínez, H. H. and Ariza, H. M. ‘Contextualization of ICT tools for technological surveillance systems associated with innovation processes’, International Journal of Engineering and Technology (IJET), Vol. 10, No 6, DOI: 10.21817/ijet/2018/ v10i6/181006036, 2018.
30- Gupta, H, Kumar Barua, M, Identifying enablers of technological innovation for Indian MSMEs using best–worst multi criteria decision making method, Technological Forecasting & Social Change, http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2016.03.028, 2016.
31- Arefin, M.S., Alam, M.S., Islam, M.R. and Rahaman, M. ‘High-performance work systems and job engagement: the mediating role of psychological empowerment’, Cogent Business and Management, Vol. 6, No. 1, DOI: 10.1080/23311975.2019.1664204, 2019.
32- Salamzadeh, A, Kawamorita, H, Startup Companies: Life Cycle and Challenges, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/280007861, 2015.
33- Corrales-Estrada, M. Innovation and Entrepreneurship: A New Mindset for Emerging Markets, pp.267–278, Emerald Publishing Limited [online] https://doi.org/10.1108/978-1- 78973-701-120191001, 2019.
34- Bradley A P. Talent management for universities, Australian Universities' Branham, L. & Hirschfeld, M. (2010). Re Engage. New York: McGraw Hill, 2016.
35- Luna-Perejon, F., Malwade, S., Styliadis, C., Civit, J., Cascado-Caballero, D., Konstantinidis, E. and Li, Y.C. ‘Evaluation of user satisfaction and usability of a mobile app for smoking. Computer Methods and Programs in Biomedicine, DOI: 105042, 2019.
36- Hellmann, T, Puri, M, Venture Capital and the Professionalization of Start-Up Firms: Empirical Evidence, THE JOURNAL OF FINANCE • VOL. LVII, NO. 1, 2002.
37- Cessation’, Computer Methods and Programs in Biomedicine, DOI: 105042.
38- https://doi.org/10.1051/shsconf/20208301046.
39-
www.mdpi.com/journal/sustainability 40- Zivil, Glaveckait, The development process of the right team in early stage start-ups, 2020.
41- Fochs, tamino, Investigation of factors,which influence the likelihood of fast growth in swiss technology start-ups.
42- Kofanov1 Oleksii, Zozul’ov1 Oleksandr, Successful Development of Startups as a Global Trend of Innovative Socio-Economic Transformation.
43- Jackson, P., Runde, J., Dobson, P., & Richter, N. Identifying mechanisms influencing, the emergence and success of innovation within national economies: a realist approach Policy Sciences, 1-24, 2015.
44- De Mel, S., McKenzie, D., & Woodruff, C. Business training and female enterprise start-up, growth, and dynamics: Experimental evidence from Sri Lanka. Journal of Development Economics, 106, 199-210, 2014.
45- Brooks, G., Heffner, A., & Henderson, D. A SWOT analysis of competitive knowledge from social media for a small start-up business. The Review of Business Information Systems (Online), 18(1), 23, 2014.
46- Hartmann, P. M., Zaki, M., Zaki, M., Feldmann, N., Feldmann, N., ... &Neely, A. Capturing value from big data–a taxonomy of data-driven business models used by start-up firms. International Journal of Operations & Production Management, 36(10), 1382-1406, 2016.
47- Gupte M. Success of university spin-offs: network
48- Activities and moderating effects of internal communication and adhocracy. 1st Edition, Springer.
49- Science & Business Media: Germany, 2007.
50- Gassmann, Oliver, Karolin Frankenberger, and Michaela Csik. 2014. The Business Model Navigator. London:Pearson.
51- Honorine, A.N.D. and Emmanuelle, D. ‘Stage financing and syndication in the IPO underpricing of venture-backed firms: venture capital and IPO underpricing’, The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, Vol. 20, No. 4, pp.289–300, 2019.
52- Senivongse, C., Bennet, A. and Mariano, S. ‘Clarifying absorptive capacity and dynamic capabilities dilemma in high dynamic market IT SMEs’, VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, Vol. 49, No. 3, pp.372–396 [online] https://doi.org/10.1108/VJIKMS-11-2018-0105, 2019.
53- Hoffman, D. & Radojevich-Kelley, N., Analysis of Accelerator Companies: An Exploratory Case Study of Their Programs, Processes, and Early Results. Small Business Institute Journal, 2012.
54- Atherton, A. “Cases of start-up financing: An analysis of new venture capitalisation structures and patterns”. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 18 (1), 28-47, 2012.
55- Roshanzamir, Amirhossein, Davis, Bill, Rahim, Emad, Startup Success Trends in Small Business Beyond Five-Years: A Qualitative Research Study.
فصلنامه تخصصی پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد فصلنامه رشد فناوري، سال بیستم، شماره 77، زمستان 1402
|
www.roshdefanavari.ir شاپا: 5486-1735 / شاپاي الکترونيکي: 5664-1735
|
|
واکاوی عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها با استفاده از رویکرد فراترکیب
پروانه علاسوند بختیارپور* دانشگاه آزاد اسلامی، امیدیه، ایران p.bakhtiarpour99@gmail.com |
| مریم درویشی** دانشگاه آزاد اسلامی، امیدیه، ایران maryam.darvishi@iau.ac.ir |
تاريخ دريافت: 10/08/1401 | تاريخ اصلاحات: 20/02/1402 | تاريخ پذيرش: 20/03/1402 |
چکيده
استارت‌آپ یک کسبوکار نوپا است که راه‌حلی نوین را بـراي یـک مسأله ارائـه می‌کند؛ کسب و کارهاي نوپا بخش جدایی‌ناپذیر فرایند تحول و دگرگونی در بازار رو به گسترش دنیاي امروز هستند. درحالی‌که تضمینی براي موفقیت این کسبوکار از طریق راه‌حل ارائه‌شده وجود ندارد. بسیاري استارت‌آپ را فرهنگ نوینی براي اندیشه‌های نـو و خلاقیت بر فـراز ایده‌های موجود می‌دانند که هدف از آن برطرف‌کردن مشکلات موجـود در نقـاط کلیـدي است. هدف از انجام این پژوهش فراهم‌آوردن یک مدل اطلاعاتی جامع، فراگیر و تلفیقی، از عوامل موفقیت استارتآپها است. بدین منظور با به‌کارگیری رویکرد فراترکیب در این پژوهش، به تجزیه‌وتحلیل نتایج و یافته‌های محققان قبلی پرداخته و با بررسی‌های جامع صورت گرفته پیرامون عوامل موفقیت استارتاپ‌ها در پایگاه‌های علمی معتبر داخلی و خارجی، تعداد 52 مقاله در این خصوص شناسایی شدند. نتیجه پژوهش، عوامل موفقیت استارتآپها در 6 مقوله اصلی و 17مؤلفه طبقه‌بندی شدند. مقوله‌های اصلی عبارتند از: راهبرد و سیاست‌گذاری (مدیریت مدل بوم کسب و کار، هدف‌گذاری‌ها و برنامه‌ها، چشم‌انداز و راهبردها)، نوآوری و کارآفرینی (اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی، ظرفیت پویای کارآفرینانه، فرهنگ نوآوری و کارآفرینی)، مدیریت خدمات و محصولات (بازاریابی و فروش، رضایت مشتری، کیفیت و کمیت تولیدات، نحوه تولید)، منابع (منابع مالی، منابع انسانی)، فناوری و دانش (مدیریت دانش، زیرساختهای فناورانه) و زیرساختهای فناورانه (نقش دولت و نهادهای مربوطه، نقش نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری، محیط بین‌المللی) بوده که هرکدام از ابعاد نیز با مؤلفه‌های شناسایی‌شده تشریح گردیدند.
واژگان کليدي
موفقیت استارتاپ‌ها؛ کسب و کار نوپا؛ شرکتهای دانش‌بنیان؛ فراترکیب.
1- مقدمه
استارت‌آپ یک شرکت نوپا بسیار کوچک است که انتظار می‌رود نیازی جدید، محصولی جذاب و غیرمعمول، مدل کسبوکار مقیاس‌پذیر و رشد سریع و قابل‌توجهی را کشف یا ایجاد کند. مشاغل جدید ایجاد می‌کند، راه‌حل‌هایی برای مشکلات فعلی در اقتصاد، فناوری، محیطزیست، ارتباطات، اوقات فراغت و سرگرمی به ارمغان می‌آورد ]15[. منشأ استارتآپها را می‌توان به دهه 1970 جستجو کرد. این زمانی است که در کشورهای توسعه‌یافته شرکتهای کوچک، چابک و بسیار نوآوری شروع به ظهور کردند و انقلابی در بازار سنتی کالاها و خدمات و مدیریت سازمان‌ها ایجاد کردند. در آن زمان، اصطلاح «استارت‌آپ» به چند شرکت کوچک نوظهور با فناوری پیشرفته اشاره داشت که عمدتاً در زمینه الکترونیک و فناوری‌های رایانه‌ای فعال بودند. تابه‌حال این شرکت‌ها تئوری‌هایی را در مورد توسعه شرکت و جامعه را به چالش کشیدند ]16[. شرکتهای استارت‌آپ همچنین اولین حلقه زنجیره‌ای بسیار تخصصی در توسعه خوشه‌های شبکه‌های تجاری شناخته‌شده از فناوری‌های پیشرفته هستند. امروزه هزاران مرکز از این دست در دنیا وجود دارد که در زمینه‌های متعدد فناوری فعال هستند. نرخ توسعه آنها ارتباط نزدیکی با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات1، اینترنت (به‌عنوان مثال، 5G)، تجارت بین‌المللی حقوق مالکیت معنوی، و انقلاب صنعتی دارد. استارتآپها همچنین باعث افزایش رشد اقتصادی و اجتماعی ایالت‌ها به‌ویژه پس از یک بحران اقتصادی ]17[، زیست‌محیطی یا همه‌گیر COVID-19 می‌شوند ]16[. استارت‌آپ یک شکل کسب و کار نسبتاً جدید و جذاب است که در زمینه اقتصادی و صنعتی گسترده‌تر مورد بررسی قرار می‌گیرد با این حال، تنها حجم کمی از دانش در مورد ساختار داخلی آن وجود دارد. موقعیت آن در دنیای تجارت قابل چشم‌پوشی نیست، بنابراین درک ماهیت کار آن مهم است. هنگام تأسیس یک استارت‌آپ، بنیان‌گذاران چندین سؤال کلیدی را مطرح می‌کنند: مشتری چه کسی خواهد بود؟ مشتری به چه چیزی نیاز دارد؟ چه فناوری مبنای ایجاد کسب و کار خواهد بود؟ چگونه یک شرکت را ایجاد و توسعه دهیم؟ منابع مالی را چگونه به‌دست آوریم؟ منبع درآمد چه خواهد بود؟ پاسخ به این سؤالات به معنای ساختن یک مدل کسب و کار است. این شامل بلوک‌هایی است که با هم عملکرد تجاری را ایجاد می‌کنند، فروش ایجاد می‌کنند و سود می‌کنند. ایجاد یک مدل کسب و کار کارآمد برای یک استارت‌آپ بسیار مهم است زیرا به یک شرکت عادی تبدیل می‌شود و می‌تواند به نفع مشتریان و سرمایه‌گذاران باشد. دانش عمیق و دقیق از ساختار مدل کسب و کار نوپا، ازجمله ایجاد یک ایده کسب و کار و توسعه آن، درک بهتری از شرایط و فرایندهای عملکرد آن و تحقق هدف تجاری آن را ممکن می‌سازد ]18[. اهمیت و ضرورت این پژوهش در شناسایی و معرفی عوامل موفقیت شرکتهای استارت‌آپی به منظور ارایه راه‌حل‌های عملی و قابل اجرا برای صاحبان ایده است به نحوی‌که ایشان با بکارگیری توصیه حاصل از اجرای پژوهش بتوانند درصد ریسک عدم موفقیت خود را به میزان قابل توجهی کاهش داده و با عبور از فاز راه‌اندازی یک واحد کسب و کار و تجاری‌سازی خروجی‌های ایده خود از حالت استارت‌آپ خارج شده و سازمان خود را به یک بنگاه اقتصادی سود‌آور تبدیل کرده و ضمن بهره‌وری از منافع حاصله برای صاحبان ایده و سرمایه‌گذاران جذب‌شده، سبب دستیابی به اهداف آرمانی از قبیل افزایش سطح اشتغال، افزایش مهارت و توانایی‌های افراد جامعه، ارتقای هوش نظری و اجتماعی افراد، بالا‌رفتن سطح زندگی احاد جامعه و ... گردند. علی‌رغم پژوهش‌هایی که تا‌کنون در زمینه موفقیت استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نوپا تحقق یافته لیکن به صورت تجمعی و به روش فراترکیب سابقه فعالیت پژوهشی مشاهده نگردیده است. در این پژوهش برای اولین بار در سطح کشور به واکاوی عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها به روش فراترکیب می‌پردازیم. مسأله تحقیق حاضر واکاوی علل و عوامل مؤثر در موفقیت شرکتهای استارت‌آپی به‌صورت تجمعی و براساس نتایج تحقیق‌های انجام‌شده قبلی و مقایسه آنها با استفاده از روش فراترکیب است به‌طوری‌که بتوان تحلیل جامع‌تری در‌خصوص عوامل مذکور ارائه نمود و براساس آن بتوان راهنمایی‌های لازم را برای گروه‌های مختلف مرتبط با موضوع مانند: صاحبان ایده برای برخورد آگاهانه با موضوع و پیشبینی برای رفع موانع احتمالی آتی، متولیان دولتی برای ایجاد امکانات و زیرساختهای موردنیاز ارائه نمود تا بتوان موانع و مشکلات را به بهترین شیوه و در اسرع وقت برطرف کرد. بنابراین سؤال اصلی این است عوامل مؤثر در موفقیت استارتآپها کدم‌اند؟
2- پیشینه پژوهش
پهله و همکاران ]1[ به بررسی مدل‌های ارزشیابی شرکتهای استارتاپی و شناسایی ابعاد، معیارها و شاخص‌های ارزشیابی برای شرکتهای استارتاپی در مرحله ایده در ایران پرداختند. نتایج نشان داد که اگر بخواهند شرکتهای استارتاپی را به دو دسته کلی (1- شرکتهای استارتاپی در مرحله ایده 2- شرکتهای استارتاپی در مرحله پس از ایده) تقسیم‌بندی کنیم، می‌توان دسته دوم را که دارای جریان نقدینگی و دارایی‌های فیزیکی بوده به‌وسیله روش‌های ارزیابی مانند روش ارزش خالص دارایی‌ها، رزش دفتری، ارزش فعلی جریان‌های نقدی و ... ارزش‌گذاری کرد، ولی برای دسته اول که در مراحل اولیه بوده و فاقد جریانات نقدی و دارایی‌های فیزیکی هستند کاربرد ندارند. در نهایت منتج به استخراج معیارها و شاخص‌هایی شد که متناسب با فرهنگ و قوانین ایران و مورد استفاده برای ارزیابی شرکتهای استارتاپی در مرحله ایده هست. پنج شاخص (مؤلفه مدیریتی، مؤلفه فناوری، مؤلفه اجتماعی، مؤلفه حقوقی و قانونی و مؤلفه مالی و قانونی) شناسایی شد. علی‌پور ]2[، به بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب‌وکارهای نوپا (مطالعه شرکت گون‌آی) پرداختند. یافته‌ها به شرح زیر است: مؤلفه مدیریت و نیروی انسانی قوی‌ترین سهم را در تبیین متغیر وابسته و همچنین مؤلفه عوامل محیطی کمترین تأثیر را در پیشبینی متغیر وابسته موفقیت شرکت دارند - زیرساخت فنی، تیم مدیریت و نیروی انسانی، فرایندهای سازمانی، بازاریابی، محتوا و خدمات، عوامل محیطی بر کسب و کار نوپای شرکت گون‌آی تأثیر معناداری دارد. پنجه شاهی ]3[، به شناسایی و اولویت‌بندی عوامل حیاتی موفقیت کسب‌وکارهای نوپای مالی (مورد مطالعه شرکتهای نوپای مالی در استان تهران پرداختند. نتایج مقاله نشان می‌دهد که 6 عامل، به ترتیب اولویت، بازاریابی و فروش، تیم توسعه محصول، فناوری، طراحی و تولید، توانایی سازمانی و در نهایت تجاری‌سازی شناسایی شد. آقاجانی و همکاران ]4[، به تبیین روند تکاملی و مؤلفه‌های مؤثر بر مدل کسب‌وکارهای الکترونیکی در استارتاپهای ایرانی پرداختند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که تأثیر شرکای کلیدی، فعالیت‌های کلیدی، منابع کلیدی، ارزش پیشنهادی، ارتباط با مشتری، کانال‌های ارتباطی، ساختار هزینه، جریان درآمدی، فرهنگ کسب و کار الکترونیک، زنجیره تأمین بر کسب‌وکارهای الکترونیکی به تأیید رسیده است. شهرایی و همکاران ]5[، به بررسی مدل‌یابی عوامل تأثیرگذار بر تأمین مالی استارتآپها (کسب‌وکارهای نوپا) با تکنیک دیمتل پرداختند. نتایج نشان داد که بر تأمین مالی استارتاپ‌ها، 6 عامل مؤثر هست، که از این عوامل 4 عامل مربوط به عوامل ریسک موجود در ایده، ویژگی بازار، ویژگی ایده و ویژگی مالی به‌عنوان عوامل علت هستند و دو عامل ویژگی زیرساخت‌ها همراه با زیرمجموعه و ویژگی حقوقی هر یک به‌عنوان معلول در تأمین مالی استارتاپ‌ها شناسایی شدند. مهدیان و همکاران ]6[، به شناسایی و رتبه‌بندی عوامل تأثیرگذار بر موفقیت استارتآپها پرداختند. عوامل شناسایی‌شده در 6 دسته تقسیم‌بندی شدند که عبارتند از: راهبرد و سیاست‌گذاری، نیروي انسانی کارآمد، زیرساخت فنی و فرهنگی، شاخص‌های مالی و بودجه، بازاریابی و فروش و رضایت مشتري شناسایی شد. - طیبی ابوالحسنی و همکاران ]12[، به تعیین مهم‌ترین ویژگی‌هاي شرکت‌هاي دانش‌محور موفق ایرانی پرداختند. در این مقاله پس از شناسایی ویژگی‌هاي استخراج‌شده و تحلیل شبکه‌اي متناسب با آن، با استفاده از روش کمی آنتروپی شانون، به تعیین ضریب اثر این ویژگی‌ها پرداخته شده است که نتایج نشان می‌دهد 14 ویژگی مهم‌تر این شرکت‌ها به ترتیب عبارتند از: منابع انسانی شایسته، مدیریت توانمند، توانمندي‌هاي پروژه‌اي و سازماندهی، راهبرد مناسب کسبوکار، مدیریت بهینه منابع مالی، توانمندي‌هاي فنی و تولید، توانمندي‌هاي بازاریابی و فروش، راهبرد مناسب فناوري، دریافت به موقع مشوق‌هاي حمایتی دولت، دریافت کمک‌هاي هدفمند از نهادهاي حمایتی، شبکه‌سازي مناسب، استفاده مناسب از زیرساخت‌ها، توجه شایسته به محیط سازمانی و فعالیت‌هاي متمرکز گودرزی و همکاران ]11[ در بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت شتاب‌دهنده‌های حوزه زیست فناوری بیان می‌دارد در مرحله آگاهی دو عامل اصلی اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها و همچنین ارتباط شتابدهنده با شرکا و بازیگران صنعت موردنظر برای دسترسی به شبکه معتبر دارای اهمیت بالایی از نظر خبرگان هستند. در مرحله ثبت‌نام و انتخاب نیز مهم‌ترین عامل «معیارهای بررسی تیم‌ها براساس ایده، توانایی و جذابیت توسط شتابدهنده » می‌باشد.
در مرحله برنامه شتاب‌دهی چهار عامل خدمات ارائه‌شده توسط شتابدهنده به تیم‌ها، نحوه اجرای برنامه آموزش و میزان انعطاف‌پذیری آن نسبت به زمان استقرار تیم‌ها، دسترسی شتابدهنده به شبکه بازارها، مشتریان و سرمایه‌گذاران در طول برنامه شتاب‌دهی و در نهایت استفاده از مربیان با تجربه برای آموزش، حمایت و پشتیبانی از تیم‌ها دارای اهمیت بالایی از نظر خبرگان می‌باشند. این موارد نشاندهنده نقش بسیار مهم سه محور شبکه‌سازی، آموزش و تأمین مالی در شتاب‌دهنده‌های حوزه زیست فناوری است.
روحانی‌راد و همکاران ]10[، به بررسی الزامات ورود موفق به بازار ایرانی برای شرکتهای دانش‌بنیان نوپا پرداختند براساس نتایج پژوهش، الزامات ورود موفق شرکتهای مزبور به بازار به ترتیب ابعاد سازمانی، عوامل محیطی و فردی می‌باشند. همچنین رتبه‌بندی مؤلفه‌ها بیانگر اهمیت بیشتر مؤلفه‌های توانمندی‌های راهبردی، توانمندی‌های بازاریابی و فروش و منابع انسانی در بعد سازمانی، مؤلفه‌های نهادهای حمایتی، عوامل اجتماعی، عوامل سیاسی اقتصادی و فناوری در بعُد عوامل محیطی و مؤلفه‌های فردی ذهنی مدیر، فردی شخصیتی مدیر و بین فردی مدیر در بعُد فردی می‌باشد.
سانتیستبان و همکاران ]28[، به بررسی عوامل حیاتی موفقیت برای استارت‌آپ‌های مبتنی بر فناوری پرداختند. در این پژوهش اثرات زیر شناسایی شد: نظارت فناورانه ← ظرفیت جذب دانش، ظرفیت جذب دانش ← عملکرد درک‌شده از یک محصول و / یا خدمات، ظرفیت جذب دانش ← قابلیت پویا، ظرفیت جذب دانش ← فرهنگ نوآورانه و کارآفرینی، عملکرد درک‌شده از یک محصول و / یا خدمات → رضایت مشتری و کیفیت یک محصول و / یا خدمات → رضایت مشتری. نتایج تجزیه‌وتحلیل مکاتبات ساده نشان داد که تمامی روابط شناسایی‌شده با استفاده از آزمون تی دانشجویی در سطح اطمینان 95 درصد، با تأثیر بالا یا بسیار بالا، به‌جز تأثیر ظرفیت جذب دانش بر فرهنگ نوآورانه و کارآفرینی معتبر هستند. اسکاوینسکا و همکاران ]16[، به بررسی عوامل موفقیت استارتآپها در اتحادیه اروپا - یک مطالعه تطبیقی پرداختند. برای این منظور، از روش تجزیه‌وتحلیل مؤلفه‌ها بر روی داده‌های راه‌اندازی موجود برای کشورهای منتخب اتحادیه اروپا استفاده کردند. آنها موفق به جداسازی 5 مؤلفه‌ای شدند که 72 درصد از تنوع داده‌ها را توضیح می‌دهند، که همه آنها می‌توانند به سرمایه انسانی و همچنین به مؤسسات اقتصادی رسمی و غیررسمی مرتبط باشند. مشخص شد که کشورهای توسعه‌یافته‌تر یک مزیت رقابتی سازمانی برای استارتآپها ارائه می‌کنند، درحالی‌که شکاف در عوامل موفقیت بین کشورهای بسیار توسعه‌یافته و کشورهای در حال پیشرفت را می‌توان به سرمایه انسانی و مؤسسات نسبت داد. میکل ]20[، به بررسی استارتآپها و دلایل شکست آنها پرداخت. همه فعالیت‌های تجاری تحت تأثیر عوامل زیادی قرار می‌گیرند که غیرقابل پیشبینی هستند. برای مشتری مهم‌ترین راه‌حل مناسب برای نیازهای آنها و برای شرکت مهم‌ترین راه‌حل برای برآوردن نیاز مشتری است. هدف اصلی این مقاله ارائه دیدگاهی درباره شرکتهای کوچک و تازه‌کار است که تلاش می‌کنند از طریق محصول نوآورانه یا فناوری‌های انقلابی مورداستفاده - استارت‌آپ، چیزی خاص را به مشتریان ارائه دهند، با توجه به اینکه بزرگ‌ترین مشکل شرکت‌ها با اندازه کوچک و متوسط، دسترسی به سرمایه در مرحله اولیه کسب و کار می‌باشد برای عملکرد کارآمدتر اقتصاد ملی باید از استارتآپها، نهادهای کوچک و متوسط که به ندرت بدون کمک زنده می‌مانند حمایت نموده و تلاش آنها را برای بقا پذیرفت. چن و همکاران ]21[، با استفاده از مدل AHP به بررسی عوامل کلیدی موفقیت برای استارت‌آپ‌های با فناوری پیشرفته در حال ورود به بازارهای بین‌المللی پرداختند. از طریق مرور ادبیات، ابتدا پنج بعد عمده و 15 معیار شناسایی شد که ابعاد اصلی عبارت‌اند از: شایستگی‌های تولید، شایستگی‌های نوآوری و تحقیق و توسعه، شایستگی‌های بازاریابی و فروش، شایستگی‌های سازمانی و محیط صنعت می‌باشد. تونگ و همکاران ]22[، به بررسی مقدمه‌ای بر مطالعه موفقیت استارت‌آپ پرداختند. این مقاله به‌طور خلاصه عوامل اصلی موفقیت (بقا، سودآوری و رشد) و نظریه‌های مرتبط را معرفی می‌کند. به‌طور خاص، تحقیق در مورد دیدگاه مبتنی بر منابع و سازمان صنعتی برجسته شده است. سرمایه مالی و سرمایه انسانی منابع مهم راه‌اندازی هستند و مطالعات مرتبط با دیدگاه مبتنی بر منابع (شامل مطالعات قبلی در مورد تئوری تأمین مالی و محدودیت‌های مالی) در نظر گرفته می‌شوند. سازمان‌های صنعتی نیز شاخه‌ای مهم از تحقیقات در مورد عملکرد پس از ورود استارت‌آپ است که در آن توجه ویژه‌ای به ادبیات نوآوری (همراه با برخی از عوامل خاص صنعت مورد استفاده در تحقیقات قبلی) شده است. اوکراه و همکاران ]23[، به بررسی عوامل موفقیت و رشد استارتاپ پرداختند. عواملی مانند گردش مالی، بازبودن بازار داخلی، پویایی بازار و سیاست‌های دولت بر تصمیم سرمایه‌گذاران سرمایه تأثیر می‌گذارد و بر اعتماد کارآفرین تأثیر می‌گذارد.
- اسلاویک و همکاران [18]، به بررسی ساختار مدل کسب و کار استارتاپ‌ها پرداختند. نتایج تحقیق براساس تحلیل کیفی و ترکیب اظهارات بنیان‌گذاران استارتآپها است. نتایج اصلی تحقیق، نمایی خلاصه از مدل کسبوکار استارت‌آپ‌های مورد بررسی است که ویژگی‌های ایجاد کسبوکار نوپا، از جمله اولویت‌های درون بلوک‌های آن، و شناسایی فضا برای تغییرات در مدل کسبوکار را بیان می‌کند. از استارتآپها نتیجه ثانویه تحقیق، شرایط ذهنی و عینی ایجاد یک ایده تجاری، محتوای آن، تأیید اصالت آن و ویژگی‌های فرایند توسعه راه‌اندازی است. استفاده عملی از نتایج شامل ارائه الگویی از مدل کسب و کار و امکان تنوع آن است که حاصل تحقیقات میدانی استارت‌آپ‌های واقعی و کارآمد است. اصالت و ارزش تحقیق در جمع‌آوری مستقیم داده‌های کیفی، آگاهی فوری از واقعیت کسب و کار، و ترکیب نتایج در یک تصویر جامع و دقیق از مدل کسب و کار راه‌اندازی نهفته است.
- گلاوکایتی [40]، به بررسی فرایند توسعه تیم مناسب در مراحل اولیه راه‌اندازی استارتاپ‌ها پرداخت. هدف این مقاله ایجاد نظریه پایه برای آشکارکردن مشکلات فرایند توسعه تیم درست در مراحل اولیه راه‌اندازی و توضیح چگونگی حل چالش‌های اصلی فرایند است. یک نظریه مبتنی بر ساختار (GT) براساس ترکیب رویکردهای قیاسی و استقرایی انتخاب شده است، که یک دیدگاه معرفت‌شناختی زمینه‌ای را آشکار می‌کند، که زمانی مهم است. تبیین پدیده از طریق تجربه شرکت‌کنندگان در تحقیق. مفهوم تیم مناسب یک راه‌اندازی اولیه شامل بنیان‌گذاران اولیه با شایستگی‌های مناسب، داشتن یک رهبر تیم و سایر اعضای تیم با شایستگی‌های مناسب است. شایستگی‌های تیم مناسب شامل دانش، تجربه و ویژگی‌هایی است که بر فرایند توسعه تأثیر می‌گذارد و به غلبه بر چالش‌های یک راه‌اندازی در مراحل اولیه کمک می‌کند.
- بالبونی [27]، محرک‌های رشد شرکتهای نوپا و مدل‌سازی کسب و کار: اولین گام به سوی همگرایی مطلوب، را مورد بررسی قرار داد: این مقاله نشاندهنده اولین گام از یک پروژه تحقیقاتی گسترده‌تر با تمرکز بر عملکرد رشد شرکتهای نوپا در بخش‌های فناوری است. درحالی‌که فرض اصلی این است که رشد چنین شرکت‌هایی را می‌توان به عوامل راهبردی نسبت داد هدف ما بررسی ادبیات موجود در این زمینه با دامنه وسیع‌تر به منظور شناسایی عوامل مختلف تعیین‌کننده رشد شرکتهای جدید است، پس از جمع‌بندی مرتبط‌ترین جنبه پژوهش در این زمینه را جنبه مدل کسب و کار معرفی می‌کنیم.
- کیم و همکاران [26]. به بررسی عوامل حیاتی موفقیت کسب و کارهای طراحی استارتاپ پرداختند: استارتاپهای طراحی بر این دلالت دارند که مهم‌ترین جنبه، تجاری‌سازی ایده بوده و تجاری‌سازی ایده را به دنبال دارد. این نتایج توضیح می‌دهند که چرا جوانان کره از استارتاپ اجتناب می‌کنند که دلیل کمبود ایده می‌باشد. استارتاپهای طراحی می‌توانند ارزشی را نشان دهند که برپایه ایده‌های خلاق می‌تواند تغییرات معناداری را در بازار ایجاد کند. شجاعت شروع یک کسب و کار و عواملی که باعث موفقیت یک کسب و کار می‌شوند همگی به تجاری‌سازی اقلام منحصربه فرد و جذاب مربوط می‌شود. اگر یک استارتاپ طراحی برای مشتریان جذاب باشد اما همواره یک محصول را ارائه دهد شکست خواهد خورد. یک استارت‌آپ طراحی باید سعی کند طراحی‌های جدید را به‌طور مداوم خلق کند، محصول جدید با بکارگیری ایده‌های نو تولید کند و از نیازمندی‌های بازار و تغییرات محیطی آگاه باشد. بعلاوه یک استارتاپ باید یک مدل کسب و کار را آماده کند. و ورودی‌های (منابع) مرتبط موردنیاز توسط سرمایه‌گذاران تأمین گردد به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری و پشتیبانی پایدار را در زمان مناسب دریافت نماید. چنین آماده‌سازی دقیقی باید با تلاش برای ایجاد محیطی همراه باشد که استارتاپهای طراحی کره‌ای بتوانند سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی دریافت کنند و یک مدل کسب و کار امیدوارکننده و برتر را از نظر سرمایه‌گذاران طراحی نمایند.
3- روش تحقیق
فرا ترکیب، روشی کیفی و به معنای تحلیل کیفی محتوای مطالعات اولیه است. فرا ترکیب، یافته‌ها و نتایج مطالعات دیگر را که دارای موضوع مشابه و مرتبطی هستند، تحلیل و جمع‌بندی می‌کند؛ بنابراین براساس مطالعات کیفی برگزیده و ارتباط آنها با پرسش پژوهش شکل می‌گیرد. فرا ترکیب با تدارک نگرش نظام‌مند برای محققان، با ترکیب پژوهش‌های مختلف کیفی، موضوعات و استعاره‌های اساسی و جدیدی را کشف می‌کند؛ بدین ترتیب، دانش موجود را ارتقاء می‌دهد و دیدگاه جامع و گسترده‌ای را نسبت به موضوع پژوهش فراهم می‌کند. فرا ترکیب، مستلزم بازنگری دقیق و عمیق مطالعات گذشته و ترکیب نتایج آن‌هاست ]24[. در پژوهش از روش هفت مرحله‌ای فرا ترکیب سندلوسکی و باروسو ]25[ استفاده شده که در شکل 1 نشان داده شده است.
شکل 1- مراحل هفتگانه پژوهش حاضر
در این مطالعه، برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده‌ها از قابلیت اعتبار، انتقال‌پذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت تأیید استفاده شد ]4[. در ابتدا، تلاش شد برای اتقان کار، جست‌وجوی فراگیری صورت گیرد تا همه منابع مرتبط به دست پژوهش، ِاعتبار آید. در ادامه، به‌منظور رعایت قابلیت سعی شد منابعی مطالعه و بررسی شود که ارتباط مستقیمی با ارائه مدل موفقیت استارتآپها دارد. از سوی دیگر، سعی شد با عرضه کامل یافته‌ها، انتقال‌پذیری یافته‌ها به محیط‌های دیگر تحقق یابد. همچنین برای دستیابی به قابلیت اعتماد، استادان و خبرگان ذی‌ربط، مراحل پژوهش را بازنگری کردند. و محققان با آنها درباره نتایج به توافق رسیدند. قابلیت تأیید نیز از طریق شناسه‌گذاری پژوهشگر همکار و شناسه‌گذاری پژوهشگر در دو زمان متفاوت حاصل شده است.
4- یافته‌ها و نتایج
گام اول: ابتدا پرسش‌های پژوهش به همراه پارامترها بیان می‌شود.
جدول 1- پارامترها و پرسش‌های پژوهش
پارامترها | پرسش‌های پژوهش |
چه چیزی جامعه مورد مطالعه محدودیت زمانی چگونگی روش | چه عواملی در موفقیت استارتاپ‌ها تأثیرگذار است؟ |
گام دوم: بررسی نظام‌مند متون
در این پژوهش پایگاه‌های داده، نشریه‌ها و موتورهای جست‌وجو اعم از sciencedirect, magira, sid.ir, Emerald بین سال‌های 2002 تا 2021 برای جست‌وجوی مقاله‌های پژوهش از واژه‌های کلیدی متنوعی استفاده شد؛ مانند موفقیت استارتاپ‌ها، کسب و کار نوپا، در نتیجه جست‌وجو و بررسی پایگاه‌های داده، نشریه‌ها و موتورهای جست‌وجوی مختلف و با استفاده از واژه‌های کلیدی موردنظر، 289 مقاله یافت شد.
جدول 2- واژه‌های جستجو
واژه‌های کلیدی | |
فارسی | انگلیسی |
موفقیت استارتاپ‌ها | Success of startups |
کسب و کار نوپا | Start-up business |
ویژگی‌های شرکتهای دانش‌محور موفق | Characteristics of successful knowledge-based companies |
ترکیبی از موارد بالا | ..... |
گام سوم: جست‌وجو و انتخاب مقاله‌های مناسب
برای انتخاب مقاله‌های مناسب براساس الگوریتم مشاهده‌شده پارامترهای مختلفی مانند چکیده، محتوا ارزیابی شده است. که در هر بازبینی تعدادی مقاله از روند مطالعه فرا ترکیبی حذف شده‌اند.
شکل 2- خلاصه از نتایج جستجو و انتخاب مقاله‌ها
گام چهارم: استخراج نتایج
در این مرحله اطلاعات مقاله‌ها براساس مرجع مربوط به هر مقاله شامل نام و نام خانوادگی نویسنده، به همراه سال انتشار مقاله و اجزای هماهنگی بیان‌شده در هر مقاله طبقه‌بندی شدند و عوامل موردنظر استخراج‌شده از مطالعه مقاله‌ها به‌عنوان کد در نظر گرفته شده‌اند. نتایج این فرایند در جدول زیر مشاهده می‌شود.
جدول 3- کدها و منابع اطلاعاتی
شماره | کد | منبع |
|---|---|---|
1 | توانایی مدیریت بحران و سرعت در تصمیم‌گیری، صلاحیت‌های سازمانی پشتیبانی مدیریت برتر | ]21[،]43[ |
2 | بهره‌گیری از تیم قوي براي مذاکره، در اختیار داشتن تیم فروش و بازاریابی باتجربه در هنگام برخورد با مشتریان، تجربه کارآفرین | ]3[،]7[،]26[،]27[ |
3 | قیمت‌گذاری رقابتی | ]6[ |
4 | نظارت فناورانه | ]28[،]29[ |
5 | عدم وابستگی تأمین بودجه به وام | ]6[ |
6 | استفاده از فناوری پیچیده، پشتیبانی از فناوری اطلاعات شایستگی‌های سازمانی، استفاده خلاقانه از فناوری، فناوری بازارمحور | ]3[،]18[،]21[،]26[ |
7 | بررسی بازارهاي خارجی و شناسایی موقعیت توسعه، الگوبرداری از روش تولید کشورهاي دیگر، امکان ورود به بازارهای خارجی، محیط خارجی، بین‌المللی‌شدن | ]3[،]42[،]46[،]27[ |
8 | رویکردهای توسعه‌ای و حوزه‌های مورد حمایت دولت، سیاست‌های دولت | ]23[،]45[ |
9 | ظرفیت جذب دانش | ]28[،]50[ |
10 | میـزان آورده مـالی، گردش مالی، سرمایه‌گذاری مستمر | ]18[،]9[،]1[،]10[، ]21[،]12[،]23[،]22[، ]20[،]26[ |
11 | انتخاب مدل کسب و کار مناسب | ]45[،]6[ |
12 | چشم‌انداز طولانی‌مدت | ]44[ |
13 | بومی‌سازی طرح و ایده، سازگاری ایده با کسب‌وکارهای مشابه و غیرمشابه | ]1[،]41[ |
14 | افزایش تعداد نيروی انسانی | ]8[ |
15 | دسترسـی بـه وام بـانکی | ]9[ |
16 | مولدبودن و ایجاد ارزش‌افزوده، برخورداری از مزیت رقابتی، خلق نیاز و بهره‌گیری از بازار بکر | ]1[،]8[،]30[،]43[ |
17 | تجهیزات و آزمایشگاه (خارج از کشور) و (داخل کشور) | ]9[،]16[ |
18 | بازار دولتی، بازبودن بازار داخلی؛ محیط داخلی | ]9[،]42[،]23[ |
19 | عملکرد درک‌شده از یک محصول و/ یا خدمات | ]28[،]31[ |
20 | کار تیمی و وجود فضاي دوستانه | ]41[،]18[ |
21 | شبکه تأمین و توزیع، شبکه اجتماعی و حرفه‌ای گسترده | ]9[،]12[،]27[ |
22 | ریسک‌پذیری و توانایی انعطاف، ریسک مدیریتی، ریسک اقتصادی، ریسک قانونی، ریسک نقدینگی، ریسک رقابت، ریسک سرمایه‌گذاری، حساسیت به ریسک، استفاده از سرمایه خطرپذیر | ]1[،]7[،]6[،]3[،]28[ ]52[،]26[ |
23 | میزان نوآوري، خلق ایده و ایده‌پردازي، استفاده آنلاین و آفلاین از ایده، تمایز از سایر ایده‌ها | ]28[،]45[،]48[،]1[ ]9[،]43[،]8[ |
24 | نوع مالکیت و دانش فنی | ]9[ |
25 | تحلیل نمودار SWOT و شناسایی فرصت‌ها | ]30[،]14[،]5[ |
26 | نهادهاي مالی، تسهيلات مالی | ]9[،]10[،]8[،]21[ ]49[،]28[ |
27 | تمرکز نوع خدمت و عدم پراکندگی محصولات و خدمات | ]30[ |
28 | کم‌بودن رقبا، نبودن رقباي غالب به بازار، محیط صنعت رقیب | ]8[،]3[،]21[ |
29 | اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت شغلی | ]46[،]53[ |
30 | آموزش افراد و وجود دانش به روز، قابلیت پویایی کارآفرینان، شایستگی کارآفرین | ]6[،]16[،]22[،]26[ |
31 | امکان‌سنجی و نیازسنجی جامعه‌ی هدف، هدف‌مداری | ]18[،]26[،]30[ |
32 | توجه به محیطزیست و آگاهی از عوارض مخرب | ]1[،]43[ |
33 | تبلیغات هدفمند | ]1[،]3[،]44[ |
34 | داشتن علاقه به زمینه‌ي فعالیت | ]13[ |
35 | قابلیت تولید نمونه اولیه و انبوه محصول از ایده، تنوع‌بخشی | ]1[،]27[ |
36 | تحلیل فضاي کسب و کار و شناخت رقبا | ]28[،]43[ |
37 | میزان نقدینگی | ]32[،]43[ |
38 | بهره‌گیري از تأمین‌کنندگان و شرکاي کلیدي متعدد | ]45[ |
39 | کاهش هزینه‌هاي سازمانی و عدم تجمل‌گرایی | ]30[،]3[ |
40 | داده‌کاوي و تحلیل رفتار مشتري | ]30[،]3[ |
41 | وجود ساختار سازمانی مدرن، داشتن زیرساختهای نرم‌افزاری موجود، داشتن زیرساختهای سخت‌افزاری موجود | ]1[،]6[،]12[،]10[ |
42 | انتخاب اسم و لوگوي مناسب؛ توجه به کیفیت و جذابیت بسته‌بندي کسب و کارهاي نوپاي مالی (اطلاعات جنس، شکل، گرافیك)، شهرت برند شرکت | ]43[،]3[ |
43 | تمرکز بر ایجاد وفاداري در مشتري | ]6[،]4[،]7[ |
44 | انتخاب بستر فعالیت مناسب (سایت، اپلیکیشن و ...) | ]1[،]46[ |
45 | وجود درك درست از ماهیت استارت‌آپ و زمان‌بندی بازگشت سرمایه | ]30[ |
46 | وجود شبکه‌ي نظارت، ارزیابی و بازمهندسی | ]32[،]46[ |
47 | داشتن تک کاربر یا شبکه‌بودن محصول | ]1[ |
48 | ممنوعيت واردات بی‌رویه از طرف دولت | ]8[ |
49 | وجود کارکنان با مهارت در تولید و فناوری | ]3[،]12[،]10[ |
50 | بازاریابی دیجیتالی، ویروسی و مدیریت شبکه‌هاي اجتماعی؛ صلاحیت‌های بازاریابی و فروش کانال‌های توزیع؛ صلاحیت‌های بازاریابی و فروش خدمات پس از فروش، تجربه بازاریابی | ]21[،]43[،]27[ |
51 | بهبود مستمر سطح کیفی محصولات و خدمات | ]18[،]44[ |
52 | وجود درگاه فیدبک و نظرسنجی | ]45[ |
53 | قابل رقابت‌بودن ایده در داخل و خارج کشور | ]1[،]18[ |
54 | حفظ ارتباط مستمر با مشتري، رضایت مشتری | ]30[،]35[،]28[ |
55 | مدل‌سازی اقتصاد اقتضایی | ]8[،]28[ |
56 | قوانين شفاف حامی کار و توليد | ]8[ |
57 | حمایت از توليد | ]8[،]32[ |
58 | استفاده از تجربیات موفق شرکت‌هاي دیگر در زمینه تجاري‌سازي کسب و کارهاي نوپاي مالی | ]3[ |
59 | شرایط اقليمی | ]8[،]10[ |
60 | عقد قراردادهای بين‌المللی | ]8[ |
61 | حمایت سرمایه‌گذار | ]8[،]7[،]11[ |
62 | توانمندی تیم مدیریتی یا بنیان‌گذاران، داشتن یک رهبر تیم شایسته | ]1[،]40[،]10[،]12[ |
63 | برتربودن در حوزه کاری خود | ]8[،]16[ |
64 | سياست‌های حمایتی دولت | ]8[ |
65 | عرضه انبوه محصول در کشور | ]1[ |
66 | سازگاری با فرهنگ اجتماعی، سازگاری با فرهنگ دینی | ]1[ |
67 | توجه به زمان تجاري‌سازي کسب و کارهاي نوپاي مالیات | ]3[،]7[ |
68 | تعهد بالای مدیریت عالی | ]3[،]10[،]16[ |
69 | دسترسی آزاد شرکت به کانال‌هاي اطلاعاتی و ارتباطی | ]3[ |
70 | توانمندی جذب و مديريت پروژه | ]10[،]16[ |
71 | قابلیت تبدیل ایده به طرح کسب و کار | ]4[،]16[ |
72 | امکان پیشبینی تقاضا | ]18[ |
73 | حمایت بانک از طرح‌های نوآورانه | ]5[ |
74 | اقیانوس آبی یا قرمز | ]7[ |
75 | دریافت کمک‌هاي هدفمند از نهادهاي حمایتی | ]12[ |
76 | راهبرد مناسب کسب وکار | ]12[ |
77 | نوآوری اکوسیستم کارآفرینی، انگیزه نوآوری | ]30[،]13[،]18[،]23[ |
78 | صلاحیت‌ها و توسعه محصول جدید | ]21[ |
79 | گارانتی محصول | ]21[ |
80 | پویایی بازار، بازارمحور | ]20[،]23[ |
81 | حفظ حقوق مالکیت معنوی | ]26[،]36[ |
82 | جمع‌آوری سرمایه‌های موجود | ]26[ |
83 | حفظ منابع مالی | ]23[،]26[ |
(منبع: یافته‌های تحقیق)
گام پنجم: تجزیه و تحلیل و تلفیق یافته‌های کیفی
براساس تحلیل‌های صورت گرفته، با کمک روش تحلیل محتوا روی 52 مقالة نهایی انتخاب‌شده، در مجموع 6 مقوله و 17 مفهوم و 49 کد برای عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها در این پژوهش کشف و برچسب‌گذاری شدند. در جدول بعد کدهای نهایی استخراج‌شده مشاهده می‌شود.
گام ششم: کنترل کدهای استخراجی
برای کنترل مفاهیم استخراجی از مقایسه‌ی نظر پژوهشگر با یک خبره استفاده شد. زمانی‌که دو رتبه‌دهنده، پاسخگویان را رتبه‌بندی می‌کنند، برای ارزیابی میزان توافق بین این دو رتبه‌دهنده از شاخص کاپای کوهن استفاده می‌شود. هرچه مقدار این سنجه به عدد یک نزدیک‌تر باشد، نشاندهنده توافق بیشتر بین رتبه‌دهندگان است.
جدول 4- مقادیر اندازه توافق کاپای
| مقدار | انحراف استاندارد | عدد معناداری | |
کاپای مقدار توافق | 721/0 | 138/0 | 014/0 | |
تعداد موارد معتبر | 82 | |||
(منبع: یافته‌های تحقیق)
با استفاده از نرم‌افزار SPSS مقدار عدد معناداری 014/0 و مقدار شاخص 721/0 محاسبه شد که در جدول 4 مشاهده می‌شود. با توجه به کوچک‌تر‌بودن عدد معناداری از 05/0 فرض استقلال کدهای استخراجی رد می‌شود. پس می‌توان ادعا کرد استخراج کدها پایایی مناسبی داشته است.
گام هفتم: رتبه‌بندی و ضریب اهمیت کدهای استخراجی
طبق جدول 5 رتبه‌های اول تا پنجم کدهای عوامل موفقیت استارتآپها به ترتیب میزان نوآوري، خلق ایده و ایده‌پردازي، کد اول بازاریابی، ظرفیت جذب دانش، اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها، وجود نهادهاي مالی و حمایت سرمایه‌گذار می‌باشند.
[1] . Information and Communication Technologies (ICT)
جدول 5- رتبه‌بندی و ضریب اهمیت کدهای عوامل موفقیت استارتآپها
مقوله اصلی | مفاهیم | کد | Lnpij | Ej | Dj | Wj | رتبه در مفاهیم | رتبه‌ی کل |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
راهبرد و سیاست‌گذاری | مدیریت مدل بوم کسب و کار | توانمندی تیم مدیریتی یا بنیان‌گذاران، داشتن یک رهبر تیم شایسته | 365/1- | 985/0 | 015/0 | 463/0 | 1 | 11 |
تحلیل فضاي کسب و کار و شناخت رقبا، انتخاب مدل کسب و کار مناسب، انتخاب بستر فعالیت مناسب (سایت، اپلیکیشن و ...)، اقیانوس آبی یا قرمز | 371/1- | 989/0 | 011/0 | 350/0 | 2 | 18 | ||
صلاحیت‌های سازمانی پشتیبانی مدیریت برتر | 378/1- | 994/0 | 006/0 | 188/0 | 3 | 45 | ||
هدف گذاری‌ها و برنامه‌ها | اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها | 376/1- | 985/1 | 985/0- | 520/0 | 1 | 4 | |
برنامه‌ریزی و هدف‌مداری | 371/1- | 977/1 | 977/0- | 498/0 | 2 | 7 | ||
چشم‌انداز و راهبردها | راهبرد مناسب کسب وکار | 366/1- | 244/1 | 244/0- | 324/0 | 3 | 34 | |
برتربودن در حوزه کاری خود | 379/1- | 255/1 | 255/0- | 339/0 | 1 | 25 | ||
چشم‌انداز بلندمدت | 378/1- | 254/1 | 254/0- | 337/0 | 2 | 30 | ||
نوآوری و کارآفرینی | اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی | نوآوری اکوسیستم کارآفرینی | 37/1- | 986/0 | 014/0 | 243/0 | 2 | 43 |
سازگاری ایده با کسب و کارهای مشابه و غیرمشابه، تمایز از سایر ایده‌ها | 38/1- | 995/0 | 005/0 | 086/0 | 4 | 49 | ||
بومی‌سازي طرح و ایده، استفاده آنلاین و آفلاین از ایده | 38/1- | 994/0 | 006/0 | 104/0 | 3 | 48 | ||
میزان نوآوري، خلق ایده و ایده‌پردازي | 34/1- | 996/0 | 034/0 | 568/0 | 1 | 1 | ||
ظرفیت پویای کارآفرینانه | قابلیت پویایی کارآفرینان | 34212/1- | 222/1 | 222/0- | 301/0 | 3 | 39 | |
شایستگی کارآفرین، توانمندی جذب و مديريت پروژه، تجربه کارآفرین | 37606/1- | 253/1 | 253/0- | 343/0 | 2 | 23 | ||
توانایی مدیریت بحران و سرعت در تصمیم‌گیري | 38/1- | 262/1 | 26/0- | 35/0 | 1 | 18 | ||
فرهنگ نوآوری و کارآفرینی | سازگاری با فرهنگ اجتماعی، سازگاری با فرهنگ دینی | 28/1- | 165/1 | 16/0- | 261/0 | 3 | 42 | |
قابلیت تبدیل ایده به طرح کسب و کار | 33/1- | 214/1 | 21/0- | 339/0 | 2 | 25 | ||
اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت شغلی | 38/1- | 254/1 | 25/0- | 400/0 | 1 | 12 | ||
مدیریت خدمات و محصولات | بازاریابی و فروش | بازاریابی دیجیتالی، ویروسی و مدیریت شبکه‌هاي اجتماعی، انتخاب اسم و لوگوي مناسب، پویایی بازار، بازارمحور | 39/1- | 00/2 | 00/1- | 53/0 | 1 | 2 |
قیمت‌گذاري رقابتی، بهره‌گیري از تیم قوي براي مذاکره، حفظ حقوق مالکیت معنوی | 31/1- | 90/1 | 90/0- | 47/0 | 2 | 10 | ||
رضایت مشتری | داده‌کاوي و تحلیل رفتار مشتري، در اختیار داشتن تیم فروش و بازاریابی با تجربه در هنگام برخورد با مشتریان | 37/1- | 244/1 | 24/0- | 339/0 | 2 | 25 | |
حفظ ارتباط مستمر با مشتري، رضایت مشتری | 34/1- | 220/1 | 022/0- | 305/0 | 3 | 38 | ||
امکان‌سنجی و نیازسنجی جامعه‌ي هدف | 38/1- | 256/1 | 25/0- | 356/0 | 1 | 14 | ||
کیفیت و کمیت تولیدات | توجه به کیفیت و جذابیت بسته‌بندي کسب و کارهاي نوپاي | 379/1- | 995/0 | 005/0 | 164/0 | 3 | 46 | |
بهبود مستمر سطح کیفی محصولات و خدمات | 378/1- | 994/0 | 006/0 | 199/0 | 2 | 44 | ||
صلاحیت‌های کیفی، گارانتی محصول | 366/1- | 985/0 | 015/0 | 473/0 | 1 | 9 | ||
عرضه انبوه محصول در کشور | 379/1- | 995/0 | 005/0 | 164/0 | 3 | 46 | ||
نحوه تولید | قابلیت تولید نمونه اولیه و انبوه محصول از ایده | 33/1- | 213/1 | 213/0- | 306/0 | 3 | 37 | |
تنوع‌بخشی، توسعه محصول جدید | 35/1- | 230/1 | 230/0- | 331/0 | 2 | 32 | ||
تولید برابر با تقاضا، افزایش تولید در صورت نیاز | 38/1- | 253/1 | 253/0- | 368/0 | 1 | 13 | ||
منابع | منابع مالی | جمع‌آوری سرمایه‌های موجود، سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری مستمر | 38/1- | 253/1 | 253/0- | 354/0 | 1 | 15 |
حفظ منابع مالی، عدم وابستگی تأمین بودجه به وام | 33/1- | 214/1 | 214/0- | 300/0 | 3 | 40 | ||
گردش مالی، مالی و بودجه، میـزان آورده مـالی | 37/1- | 247/1 | 247/0- | 347/0 | 2 | 22 | ||
منابع انسانی | افزایش تعداد نيروی انسانی، کار تیمی و وجود فضاي دوستانه | 33/1- | 213/1 | 213/0- | 297/0 | 3 | 41 | |
آموزش افراد و وجود دانش به روز، وجود کارکنان با مهارت در تولید و فناوری | 38/1- | 254/1 | 254/0- | 352/0 | 2 | 17 | ||
انگیزه نوآوری نیروی انسانی | 38/1- | 256/1 | 256/0- | 354/0 | 1 | 15 | ||
فناوری و دانش | مدیریت دانش | نوع مالکیت و دانش فنی | 358/1- | 96/1 | 096/0- | 49/0 | 2 | 8 |
ظرفیت جذب دانش | 379/1- | 99/1 | 99/0- | 51/0 | 1 | 3 | ||
زیرساختهای فناورانه | نظارت فناورانه، پشتیبانی از فناوری اطلاعات شایستگی‌های سازمانی | 376/1- | 253/1 | 253/0- | 329/0 | 3 | 33 | |
استفاده خلاقانه از فناوری، فناوری بازارمحور | 380/1- | 256/1 | 256/0- | 332/0 | 2 | 31 | ||
تجهیزات و آزمایشگاه، استفاده از فناوری پیچیده | 386/1- | 262/1 | 262/0- | 340/0 | 1 | 24 | ||
زیرساختهای ملی و بین‌المللی | نقش دولت و نهادهای مربوطه | امکان پیشبینی تقاضا، بازار دولتی، بازبودن بازار داخلی، مدل‌سازی اقتصاد اقتضایی، توجه به محیطزیست و آگاهی از عوارض مخرب | 381/1- | 257/1 | 257/0- | 349/0 | 1 | 20 |
قوانين شفاف حامی کار و توليد، دریافت کمک‌هاي هدفمند از سیاست‌های دولت، دسترسی آزاد شرکت به کانال‌هاي اطلاعاتی و ارتباطی | 352/1- | 230/1 | 230/0- | 312/0 | 3 | 36 | ||
ممنوعيت واردات بی‌رویه از طرف دولت، سياست‌های حمایتی دولت، وجود شبکه‌ي نظارت، حمایت از توليد، رويکردهاي توسعه‌اي و حوزه‌هاي مورد حمایت دولت | 373/1- | 250/1 | 250/0- | 339/0 | 2 | 25 | ||
نقش نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری | دسترسـی بـه وام بـانکی، تسهيلات مالی، حمایت بانک از طرح‌های نوآورانه، نهادهاي حمایتی | 379/1- | 990/1 | 990/0- | 499/0 | 2 | 6 | |
وجود نهادهاي مالی و حمایت سرمایه‌گذار | 380/1 | 991/1 | 991/0- | 500/0 | 1 | 5 | ||
محیط بین‌المللی | بررسی بازارهاي خارجی و شناسایی موقعیت توسعه، عقد قراردادهای بين‌المللی، بین‌المللی‌شدن | 380/1- | 256/1 | 256/0- | 348/0 | 1 | 21 | |
کم‌بودن رقبا، نبودن رقباي غالب بین‌المللی به بازار، امکان ورود به بازارهای خارجی | 352/1- | 230/1 | 230/0- | 313/0 | 2 | 35 | ||
محیط صنعت رقبای بین‌المللی، محیط خارجی | 373/1- | 250/1 | 250/0- | 339/0 | 1 | 25 |
(منبع: یافته‌های تحقیق)
5- بحث و نتیجه‌گیری
طبق جدول 5، کدهای عوامل موفقیت استارتآپها با رتبه‌های اول تا پنجم به ترتیب ذیل می‌باشند:
o میزان نوآوري، خلق ایده و ایده‌پردازي
o بازاریابی دیجیتالی، ویروسی، مدیریت شبکه‌های اجتماعی، انتخاب اسم و لوگوی مناسب، پویایی بازار، بازارمحور
o ظرفیت جذب دانش
o اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها
o وجود نهادهاي مالی و حمایت سرمایه‌گذار
مطابق با یافته‌های این پژوهش، عوامل مؤثر در موفقیت استارتآپها در قالب 6 مقوله، 17مفهوم و49 کد به شرح ذیل شناسایی شدند:
· مقوله راهبرد و سیاست‌گذاری:
شامل سه مفهوم: مدیریت مدل بوم کسب و کار با سه کد (الف- توانمندی تیم مدیریتی یا بنیان‌گذاران، داشتن یک رهبرتیم شایسته. ب- تحلیل فضای کسب و کار و شناخت رقبا، انتخاب مدل کسب و کار مناسب، انتخاب بستر فعالیت مناسب (سایت، اپلیکیشن و ...) اقیانوس آبی یا قرمز ج- صلاحیت‌های سازمانی پشتیبانی مدیریت برتر)، هدف‌گذاری‌ها و برنامه‌ها با دو کد (الف- اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها ب- برنامه‌ریزی و هدف‌مداری)، چشم‌انداز و راهبردها با سه کد (الف- راهبرد مناسب کسب و کار ب- برتربودن در حوزه کاری خود ج- چشم‌انداز بلندمدت) که با نتایج پژوهش‌های [1]، [10]، [40] [43]، [44]، [21]، [6]، [45]، [16]، [8] همخوانی دارد.
· مقوله نوآوری و کارآفرینی
با سه مفهوم: اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی با چهار کد (الف- نوآوری و اکوسیستم کارآفرینی ب- سازگاری ایده با کسب و کارهای مشابه و غیرمشابه، تمایز از سایر ایده‌ها ج- بومی‌سازی طرح و ایده، استفاده آنلاین و آفلاین از ایده، میزان نوآوری، خلق ایده و ایده‌پردازی)، ظرفیت پویای کارآفرینانه با سه کد (الف- قابلیت پویایی کارآفرینان ب- شایستگی کارآفرین، توانمندی جذب و مدیریت پروژه، تجربه کارآفرین ج- توانایی مدیریت بحران و سرعت در تصمیم‌گیری)، فرهنگ نوآوری و کارآفرینی با سه کد (الف- سازگاری با فرهنگ اجتماعی، سازگاری با فرهنگ دینی ب- قابلیت تبدیل ایده به طرح کسب و کار ج- اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت شغلی) با نتایج پژوهش‌های [53]،[48]،[46]،[45]،[41]،[21]،[16]، [10]،[4]،[1]،[3]،[8]،[9]،[7]،[26]،[27]،[28] هم راستا می‌باشد.
· مقوله مدیریت خدمات و محصولات
شامل چهار مفهوم: بازاریابی و فروش با دو کد (الف- بازاریابی دیجیتالی، ویروسی و مدیریت شبکه‌های اجتماعی، انتخاب اسم و لوگوی مناسب، پویایی بازار، بازارمحور ب- قیمت‌گذاری رقابتی، بهره‌گیری از تیم قوی برای مذاکره، حفظ حقوق مالکیت معنوی)، رضایت مشتری با سه کد (الف- داده‌کاوی و تحلیل رفتار مشتری، در اختیار داشتن تیم فروش و بازاریابی با تجربه در هنگام برخورد با مشتریان ب- حفظ ارتباط مستمر با مشتری، رضایت مشتری ج- امکان‌سنجی و نیازسنجی جامعه‌ی هدف). کیفیت و کمیت تولیدات با چهارکد (الف- توجه به کیفیت و جذابیت بسته‌بندی کسب و کارهای نوپای ب- بهبود مستمر سطح کیفی محصولات و خدمات ج- صلاحیت‌های کیفی، گارانتی محصول د- عرضه انبوه در کشور) نحوه تولید با سه کد (الف- قابلیت تولید نمونه اولیه و انبوه محصول از ایده ب- تنوع‌بخشی، توسعه محصول جدید ج- تولید برابر با تقاضا، افزایش تولید در صورت نیاز) با نتایج پژوهش‌های [1]، [3]، [6]، [7]، [18]، [20]، [21]، [23]، [27]، [28]، [26]، [30]، [35]، [36]، [43] هم‌راستا می‌باشد.
· مقوله منابع
شامل دو مفهوم: مفهوم منابع مالی با سه کد (الف- جمع‌آوری سرمایه‌های موجود، سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری مستمر ب- حفظ منابع مالی، عدم وابستگی تأمین بودجه به وام د- گردش مالی، مالی و بودجه، میزان آورده مالی) و منابع انسانی با سه کد (الف- افزایش تعداد نیروی انسانی، کار تیمی و وجود فضای دوستانه ب- آموزش افراد و وجود دانش به روز، وجود کارکنان با مهارت در تولید و فناوری ج- انگیزه نوآوری نیروی انسانی با نتایج پژوهش‌های [1]، [3]، [6]، [9]، [10]، [12]، [16]،[18]، [20]، [21]، [22]، [23]، [26]، [44] هم‌راستا می‌باشد.
· مقوله فناوری و دانش
شامل دو مفهوم: مدیریت دانش با دو کد (الف- نوع مالکیت و دانش فنی ب- ظرفیت جذب دانش) و زیرساختهای فناورانه با سه کد (الف- نظارت فناورانه، پشتیبانی از فناوری اطلاعات شایستگی‌های سازمانی ب- استفاده خلاقانه از فناوری، فناوری بازارمحور ج- تجهیزات و آزمایشگاه، استفاده از فناوری پیچیده) با نتایج پژوهش‌های [3]، [9]، [16]، [18]، [21]، [26]، [28]، [29]، [50] هم‌راستا می‌باشد.
· مقوله زیرساختهای ملی و بین‌المللی
شامل سه مفهوم: نقش دولت و نهادهای مربوطه با سه کد (الف- امکان پیشبینی تقاضا، بازار دولتی، بازبودن بازار داخلی، مدل‌سازی اقتصاد اقتضایی، توجه به محیطزیست و آگاهی از عوارض مخرب ب- قوانين شفاف حامی کار و توليد، دریافت کمک‌هاي هدفمند از سیاست‌های دولت، دسترسی آزاد شرکت به کانال‌هاي اطلاعاتی و ارتباطی، ج- ممنوعيت واردات بی‌رویه از طرف دولت، سياست‌های حمایتی دولت، وجود شبکه‌ي نظارت، حمایت از توليد، رويکردهاي توسعه‌اي و حوزه‌هاي مورد حمایت دولت)، نقش نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری با دو کد (الف- دسترسـی بـه وام بـانکی، تسهيلات مالی، حمایت بانک از طرح‌های نوآورانه، نهادهاي حمایتی ب- وجود نهادهاي مالی و حمایت سرمایه‌گذار) و محیط بین‌المللی با سه کد (الف- بررسی بازارهاي خارجی و شناسایی موقعیت توسعه، عقد قراردادهای بين‌المللی، بین‌المللی‌شدن ب- کم‌بودن رقبا، نبودن رقباي غالب بین‌المللی به بازار، امکان ورود به بازارهای خارجی ج- محیط صنعت رقبای بین‌المللی، محیط خارجی) با نتایج پژوهش‌های [10]، [3]، [8]، [9]، [5]، [1]، [12]، [18]، [21]، [23]، [28]، [27]، [32]، [42]، [43]، [46]، [49]، [45] هم راستا می باشد.
جدول 6- عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها
مقوله اصلی | مفاهیم | کد |
|---|---|---|
راهبرد و سیاست‌گذاری | مدیریت مدل بوم کسب و کار | توانمندی تیم مدیریتی یا بنیان‌گذاران، داشتن یک رهبر تیم شایسته |
تحلیل فضاي کسب و کار و شناخت رقبا، انتخاب مدل کسب و کار مناسب، انتخاب بستر فعالیت مناسب (سایت، اپلیکیشن ...)، اقیانوس آبی یا قرمز | ||
صلاحیت‌های سازمانی پشتیبانی مدیریت برتر | ||
هدف‌گذاری‌ها و برنامه‌ها | اهداف راهبردی شتابدهنده برای توسعه و حمایت از تیم‌ها | |
برنامه‌ریزی و هدف‌مداری | ||
چشم‌انداز و راهبردها | راهبرد مناسب کسب وکار | |
برتربودن در حوزه کاری خود | ||
چشم‌انداز بلندمدت | ||
نوآوری و کارآفرینی | اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی | نوآوری اکوسیستم کارآفرینی |
سازگاری ایده با کسب و کارهای مشابه و غیرمشابه، تمایز از سایر ایده‌ها | ||
بومی‌سازي طرح و ایده، استفاده آنلاین و آفلاین از ایده | ||
میزان نوآوري، خلق ایده و ایده‌پردازي | ||
ظرفیت پویای کارآفرینانه | قابلیت پویایی کارآفرینان | |
شایستگی کارآفرین، توانمندی جذب و مديريت پروژه، تجربه کارآفرین | ||
توانایی مدیریت بحران و سرعت در تصمیم‌گیري | ||
فرهنگ نوآوری و کارآفرینی | سازگاری با فرهنگ اجتماعی، سازگاری با فرهنگ دینی | |
قابلیت تبدیل ایده به طرح کسب و کار | ||
اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت شغلی | ||
مدیریت خدمات و محصولات | بازاریابی و فروش | بازاریابی دیجیتالی، ویروسی و مدیریت شبکه‌هاي اجتماعی، انتخاب اسم و لوگوي مناسب، پویایی بازار، بازارمحور |
قیمت‌گذاري رقابتی، بهره‌گیري از تیم قوي براي مذاکره، حفظ حقوق مالکیت معنوی | ||
رضایت مشتری | داده‌کاوي و تحلیل رفتار مشتري، در اختیار داشتن تیم فروش و بازاربی با تجربه در هنگام برخورد با مشتریان | |
حفظ ارتباط مستمر با مشتري، رضایت مشتری | ||
امکان‌سنجی و نیازسنجی جامعه‌ي هدف | ||
کیفیت و کمیت تولیدات | توجه به کیفیت و جذابیت بسته‌بندي کسب و کارهاي نوپاي | |
بهبود مستمر سطح کیفی محصولات و خدمات | ||
صلاحیت‌های کیفی، گارانتی محصول | ||
عرضه انبوه محصول در کشور | ||
نحوه تولید | قابلیت تولید نمونه اولیه و انبوه محصول از ایده | |
تنوع‌بخشی، توسعه محصول جدید | ||
تولید برابر با تقاضا، افزایش تولید در صورت نیاز | ||
منابع | منابع مالی | جمع‌آوری سرمایه‌های موجود، سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری مستمر |
حفظ منابع مالی، عدم وابستگی تأمین بودجه به وام | ||
گردش مالی، مالی و بودجه، میـزان آورده مـالی | ||
منابع انسانی | افزایش تعداد نيروی انسانی، کار تیمی و وجود فضاي دوستانه | |
آموزش افراد و وجود دانش به روز، وجود کارکنان با مهارت در تولید و فناوری | ||
انگیزه نوآوری نیروی انسانی | ||
فناوری و دانش | مدیریت دانش | نوع مالکیت و دانش فنی |
ظرفیت جذب دانش | ||
زیرساختهای فناورانه | نظارت فناورانه، پشتیبانی از فناوری اطلاعات شایستگی‌های سازمانی | |
استفاده خلاقانه از فناوری، فناوری بازارمحور | ||
تجهیزات و آزمایشگاه، استفاده از فناوری پیچیده | ||
زیرساختهای ملی و بین‌المللی | نقش دولت و نهادهای مربوطه | امکان پیشبینی تقاضا، بازار دولتی، بازبودن بازار داخلی، مدل‌سازی اقتصاد اقتضایی، توجه به محیطزیست و آگاهی از عوارض مخرب |
قوانين شفاف حامی کار و توليد، دریافت کمک‌هاي هدفمند از سیاست‌های دولت، دسترسی آزاد شرکت به کانال‌هاي اطلاعاتی و ارتباطی | ||
ممنوعيت واردات بی‌رویه از طرف دولت، سياست‌های حمایتی دولت، وجود شبکه‌ي نظارت، حمایت از توليد، رويکردهاي توسعه‌اي و حوزه‌هاي مورد حمایت دولت |
(منبع: یافته‌های تحقیق)
شکل 3- مدل نهایی عوامل مؤثر بر موفقیت استارتآپها
(منبع: یافته‌های تحقیق)
6- پیشنهادات کاربردی:
در این تحقیق عوامل مؤثر در موفقیت استارتآپها در 6 مقوله اصلی به‌دست آمده است. براساس این نتایج برای هر مقوله پیشنهاد‌هایی ارائه می‌شود:
1- راهبرد و سیاست‌گذاری:
o پیشنهاد می‌شود که مدیران ارشد شرکتهای استارتاپی مدل بوم کسب و کار خود را به‌گونه‌ای انعطاف‌پذیر و با قابلیت ارتقاء و تغییر نسبت به شرایط بازار طراحی و تدوین نمایند. عواملی مانند جریان درآمد، ساختار هزینه و هزینه‌های جذب مشتری را در نظر بگیرند.
o مدل‌های کسبوکار جدید را آزمایش کنند. مدل‌های کسبوکار جدیدی که می‌تواند صنایع سنتی را مختل کند و فرصت‌های جدیدی برای نوآوری و رشد ایجاد کند.
o با سایر شرکت‌ها، سازمان‌ها یا افرادی که می‌تواند به آنها در رسیدن به اهداف تجاری کمک کند، مشارکت راهبردی ایجاد کنند. این راهبرد می‌تواند به آنها کمک کند تا به بازارها، منابع و تخصص‌های جدید دسترسی پیدا کنند.
o ساختاری انعطاف‌پذیر و سازگار با تغییرات در بازار و صنعت داشته باشند. همچنین آمادگی این را داشته باشند تا در صورت لزوم راهبرد کسب و کار خود را تغییر دهند.
o با تجزیه و تحلیل رقبا شکاف‌های موجود در بازار و فرصت‌های تمایز را شناسایی کنند.
o اهداف و معیارهای مشخصی را برای اندازه‌گیری عملکرد استارت‌آپ خود تعیین کنند. به‌طور منظم داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده تا برای تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده و بهینه‌سازی راهبرد کسب و کار خود استفاده کنند.
2. نوآوری و کارآفرینی
o پیشنهاد می‌شود با استفاده از نوآوری باز برای تبادل دانش و ایده با شرکای خارجی مانند دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی یا دیگر استارتاپ‌ها همکاری کنند. چون می‌تواند به آنها در دسترسی به فناوری‌ها، بینش‌ها و استعدادهای جدید کمک کند.
o با فراهم‌کردن فرصت‌هایی برای طوفان فکری، ایده‌پردازی و همکاری، فرهنگ خلاقیت را در استارتاپ خود تشویق کنید. این می‌تواند به شما کمک کند فرهنگی ایجاد کنید که برای آزمایش، خلاقیت و بهبود مستمر ارزش قائل است.
o از آخرین روندها و نوآوری‌های صنعت خود مطلع شوید و راه‌های جدیدی را برای افزودن ارزش به مشتریان خود کشف کنید.
o با نوآوری محصولات، خدمات و فرایندهای خود را به‌طور مستمر بهبود دهید.
3. خدمات و محصولات
o پیشنهاد می‌شود در مورد مخاطبان هدف خود، از جمله نیازها، ترجیحات و نقاط دردناک آنها اطلاعات جمع‌آوری کنند. این اطلاعات می‌تواند فرصت‌هایی را برای توسعه یا بهبود محصول و خدمات جدید شناسایی کند.
o از طریق نظرسنجی، رسانه‌های اجتماعی و کانال‌های به روز دیگر، بازخورد مشتریان را جمع‌آوری کنند. از این اطلاعات برای شناسایی مناطقی که محصول یا خدمات استارتاپ می‌تواند بهبود یابد استفاده شود.
o نمونه‌های اولیه محصول یا خدمات جدید خود را توسعه دهند و آنها را با گروهی از پذیرندگان اولیه آزمایش کنند.
o با استفاده از تفکر طراحی، رویکرد کاربر‌محور را برای توسعه محصول و خدمات اتخاذ کنند. این اقدام شامل همدلی با مخاطبان هدف، تعریف مشکل، ایده‌پردازی راه‌حل‌های بالقوه، نمونه‌سازی اولیه و آزمایش با کاربران است.
o سفر مشتری خود را از کشف تا خرید و فراتر از آن ترسیم کنند تا مناطقی را که می‌توان محصول یا خدمات را برای بهبود تجربه مشتری بهبود بخشید، شناسایی شود.
o جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها در مورد رفتار مشتری و الگوهای مورد استفاده برای شناسایی زمینه‌های بهبود
o مشتریان را در فرایند توسعه محصول یا خدمات از طریق ایجاد مشارکت و طراحی مشترک درگیر کنند.
4. منابع
o پیشنهاد می شود با استفاده از سیستم‌های جذب و استخدام نوآورانه نسبت به بکارگیری نیروهای انسانی خلاق و کارآمد اقدام نمایند.
o بودجه کافی برای حمایت از رشد و توسعه استارت‌آپ خود جمع‌آوری کنند. گزینه‌های مختلف تأمین مالی مانند سرمایه‌گذاران فرشته، تأمین مالی جمعی و کمک‌های مالی می‌تواند در نظر گرفته شود.
o نیروی کار متنوع و فراگیر را پرورش دهند تا دیدگاه‌ها و تجربیات متفاوتی روی میز آورده شود.
5. فناوری و دانش
o پیشنهاد می‌شود از فناوری‌های جدید و رویکردهای نوآورانه برای ایجاد محصولات و خدمات جدید و بهبود‌یافته که کارآمدتر، مؤثرتر و کاربرپسندتر هستند، استفاده شود.
o در طراحی و فرایندهای ساخت و ارائه محصولات و خدمات، پایداری و روش‌های سازگارتر با محیطزیست و مسئولیت اجتماعی در نظر گرفته شود.
o از فناوری برای ساده‌کردن عملیات خود، بهبود تجربه مشتری و پیش‌رفتن از رقبا استفاده کنند. سرمایه‌گذاری روی نرم‌افزار، اتوماسیون و سایر ابزارها برای افزایش کارایی و بهره‌وری در نظر گرفته شود.
o با استفاده از پایگاه مدیریت دانش بر مبنای فناوری‌های مدرن در جهت خلق، توزیع و ذخیره دانش استفاده گردد.
6. زیرساختهای ملی و بین‌المللی
o فراهم‌آوردن بسترهای مناسب قانونی و عرفی جهت توجه و رشد سریع و با کیفیت استارتاپ‌ها در سطح کشور.
o قانونمند‌نمودن چارچوب‌های مالی در جهت به اجرا در آوردن ایده‌های استارت‌آپی اولیه.
o توسعه زیرساختهای ارتباطی و الکترونیکی متناسب با ضروریات رشد استارتاپ‌ها.
7- پیشنهادات پژوهشی:
o استفاده از روش کمی فراتحلیل و گسترده‌کردن محدوده زمانی بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت استارتاپ‌ها
o ارائه مدل بومی موفقیت کسب و کارهای استارتاپی در ایران
o شناسایی و رتبه‌بندی چالش‌ها و گلوگاه‌های فراروی کسب و کارهای نوپا در ایران
8- مراجع
1- پهله، بهزاد، میربرگ کار، مظفر، چیرانی، ابراهیم، آقاجان نشتایی، رضا، به بررسی مدل‌های ارزشیابی شرکتهای استارتاپی و شناسایی ابعاد، معیارها و شاخص‌های ارزشیابی برای شرکتهای استارتاپی در مرحله ایده در ایران، فصلنامـه علمي پژوهشي دانش سرمايه‌گـذاري، 10(37)، صص 395-409، 1400.
2- علی‌پور، مهدی، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کارهای نوپا (مطالعه شرکت گون‌آی)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته مدیریت بازرگانی، گرایش بازاریابی، مؤسسه آموزش عالی شمس تبریزی، 1399.
3- پنجه‌شاهی، مهدی، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل حیاتی موفقیت کسب و کارهای نوپای مالی (مورد مطالعه شرکتهای نوپای مالی در استان تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، 6(2)، صص 114-145، 1399.
4- آقاجانی، حسنعلی، شریعتی، زینت، حسینی، ابوالحسن، تبیین روند تکاملی و مؤلفه‌های مؤثر بر مدل کسب و کارهای الکترونیکی در استارتاپهای ایرانی، مدیریت بهبود، 14(1)، صص 127-147، 1399.
5- شهرایی، بهزاد، اشرفی، مجید، عباسی، ابراهیم، به بررسی مدل‌یابی عوامل تأثیرگذار بر تأمین مالی استارتآپها (کسب و کارهای نوپا) با تکنیک دیمتل، راهبرد مدیریت مالی، 7(23)، صص 61-89، 1398.
6- مهدیان، یاسمن، عالیخانی، علی، نیکقدم حجتی، ساناز، شناسایی و رتبه‌بندي عوامل تأثیرگذار بر موفقیت استارتآپها، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین در مدیریت و حسابداری با رویکرد نوآوری تحقیقاتی. ص 1-14، 1396. https://civilica.com/doc/761360
7- حبیبی، نازنین، ارائه رویکردی نوین مبتنی بر داده‌کاوی و الگوریتم‌های بهینه‌سازی به منظور پیشبینی موفقیت شرکتهای نوپا: مورد کشور ایران، پایان‌نامه رشته مدیریت صنعتی گرایش تحقیق در عملیات، دانشگاه خوارزمی، 1397.
8- حاجی‌کتابی، علی، ذوالفقاری، عاطفه، گودرزی، کبری، آخوندی، علیرضا، شناسایی عوامل محیطی مؤثر بر موفقیت شرکت‌هاي دانش‌بنیان پزشکی: یک مطالعه موردي، نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی پایش، 1396.
9- قاضی‌نوری، سیدسپهر، مؤمنی، منصور، ربیعی، علی، علی‌اکبری، سمیرا، بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت یا شکست شرکت‌هاي نوپاي فناوري نانو در ایران، نشریه علمی - پژوهشی بهبود مدیریت، سال هشتم، شماره 2، 1393.
10- روحانی‌راد، شایان، طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین، بررسی الزامات ورود موفق به بازار برای شرکتهای دانش‌بنیان نوپا بررسی الزامات ورود موفق به بازار برای شرکتهای دانش‌بنیان نوپا، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره هشتم، شماره 1، 1399.
11- گودرزی، مهدی، نقی‌زاده، محمد، بیگلر، احسان، عوامل مؤثر بر موفقیت شتاب‌دهنده‌های حوزه زیست‌فناوری در ایران، نشریه علمی- پژوهشی مدیریت نوآوری، سال هفتم، شماره 2، 1397.
12- طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین، حاجی‌پور، بهمن، موتمنی، علیرضا، تعیین مهم‌ترین ویژگی‌های شرکتهای دانش‌محور موفق ایرانی، 1397.
13- رحمان‌نیا، مریم، فکور ثقیه، امیرمحمد، دلایل شکست کسب و کارهای کارآفرین و نوپا و ارائه راهکارها برای توسعه کارآفرینی، نخستین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و کارآفرینی، 1394.
14- صفایی کنجین، منیژه، سیدنقوی، میرعلی، کاملی محمدجواد، بررسی عوامل راهبردی موفقیت کسب و کارهای خانگی با رویکرد مدل‌سازی ساختاری - تفسیری میک‌مک فصلنامه مدیریت کسب و کار شماره 49، 1399.
15- Van Winden, W.; Kör, B.; Sierhuis, D.; Grijsbach, P. Tech Scale-Ups in the Amsterdam City Region; Hogeschool van Amsterdam: Amsterdam, The Netherlands, 2021.
16- Skawi´nska, E, I. Zalewski, R, Success Factors of Startups in the EU—AComparative Study, Sustainability 2020, 12, 8200; doi:10.3390/su12198200.
17- Andreessen, M. Why software is eating the World. Wall Street J. 2011, 20, C2.
18- Slávik, S, Bednár, R, Mišúnová Hudáková, I, The Structure of the Start-Up Business Model—Qualitative Analysis, Sustainability 2021, 13, 8386. https:// doi.org/10.3390/su13158386.
19- Lee J C, Van der Waldt G. An integrated talent management model for the Public Service: The case of the Western Cape Provincial Government. Administratio Publica, Vol. 28, No. 2, Pp. 173-190, 2020.
20- Mikle, L, Startups and reasons for their failure, SHS Web of Conferences 83, 01046 Current Problems of the Corporate Sector 2020.
21- Chen, Y, Tsai, CH, Liu, Applying the AHP Model to Explore Key Success Factors for High-Tech Startups Entering International Markets, Volume 11Issue 1Jan 2019 pp 45–63https://doi.org/10.4018/IJEA.2019010104.
22- Tong, Y, Saladrigues Solé, S, An introduction to the study on start-up success, Start Up Notes 1, 51-66. ISSN 2696-2489 / DOI 10.21001/SUN.2019.1.04, 2019.
23- Okrah, J., & Nepp, A. Factors Affecting Startup Innovation and Growth. Journal of Advanced Management Science Vol, 6(1), 2018.
24- Zimmer L. “Qualitative MetaSynthesis: A Question of Dialoguing with Texts.” Methodological Is- sues in Nursin Research. Vol.53, No.3, Pp. 311-318, 2006.
25- Sandelowski M. Barroso J; Voils C.I. Using qualitative metasummary to synthesize qualitative and quantitative descriptive findings, Research in Nursing & Health, 30(1): 99-111, 2007.
26- Kim, B.; Kim, H.; Jeon, Y. Critical success factors of a design startup business. Sustainability 2018, 10, 2981, 2018.
27- Balboni, B., Bortoluzzi, G., Tivan, M., Tracogna, A. and Venier, F. ‘The growth drivers of startup firms and business modelling: a first step toward a desirable convergence’, Management, Vol. 9, No. 2, pp.131–154, 2014.
28- Santisteban, j, Mauricio, D, Critical success factors for technology-based startups, Entrepreneurship and Small Business, Vol. 42, No. 4, 2021.
29- Roa, L. A. G., Martínez, H. H. and Ariza, H. M. ‘Contextualization of ICT tools for technological surveillance systems associated with innovation processes’, International Journal of Engineering and Technology (IJET), Vol. 10, No 6, DOI: 10.21817/ijet/2018/ v10i6/181006036, 2018.
30- Gupta, H, Kumar Barua, M, Identifying enablers of technological innovation for Indian MSMEs using best–worst multi criteria decision making method, Technological Forecasting & Social Change, http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2016.03.028, 2016.
31- Arefin, M.S., Alam, M.S., Islam, M.R. and Rahaman, M. ‘High-performance work systems and job engagement: the mediating role of psychological empowerment’, Cogent Business and Management, Vol. 6, No. 1, DOI: 10.1080/23311975.2019.1664204, 2019.
32- Salamzadeh, A, Kawamorita, H, Startup Companies: Life Cycle and Challenges, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/280007861, 2015.
33- Corrales-Estrada, M. Innovation and Entrepreneurship: A New Mindset for Emerging Markets, pp.267–278, Emerald Publishing Limited [online] https://doi.org/10.1108/978-1- 78973-701-120191001, 2019.
34- Bradley A P. Talent management for universities, Australian Universities' Branham, L. & Hirschfeld, M. (2010). Re Engage. New York: McGraw Hill, 2016.
35- Luna-Perejon, F., Malwade, S., Styliadis, C., Civit, J., Cascado-Caballero, D., Konstantinidis, E. and Li, Y.C. ‘Evaluation of user satisfaction and usability of a mobile app for smoking. Computer Methods and Programs in Biomedicine, DOI: 105042, 2019.
36- Hellmann, T, Puri, M, Venture Capital and the Professionalization of Start-Up Firms: Empirical Evidence, THE JOURNAL OF FINANCE • VOL. LVII, NO. 1, 2002.
37- Cessation’, Computer Methods and Programs in Biomedicine, DOI: 105042.
38- https://doi.org/10.1051/shsconf/20208301046.
39- www.mdpi.com/journal/sustainability
40- Zivil, Glaveckait, The development process of the right team in early stage start-ups, 2020.
41- Fochs, tamino, Investigation of factors,which influence the likelihood of fast growth in swiss technology start-ups.
42- Kofanov1 Oleksii, Zozul’ov1 Oleksandr, Successful Development of Startups as a Global Trend of Innovative Socio-Economic Transformation.
43- Jackson, P., Runde, J., Dobson, P., & Richter, N. Identifying mechanisms influencing, the emergence and success of innovation within national economies: a realist approach Policy Sciences, 1-24, 2015.
44- De Mel, S., McKenzie, D., & Woodruff, C. Business training and female enterprise start-up, growth, and dynamics: Experimental evidence from Sri Lanka. Journal of Development Economics, 106, 199-210, 2014.
45- Brooks, G., Heffner, A., & Henderson, D. A SWOT analysis of competitive knowledge from social media for a small start-up business. The Review of Business Information Systems (Online), 18(1), 23, 2014.
46- Hartmann, P. M., Zaki, M., Zaki, M., Feldmann, N., Feldmann, N., ... &Neely, A. Capturing value from big data–a taxonomy of data-driven business models used by start-up firms. International Journal of Operations & Production Management, 36(10), 1382-1406, 2016.
47- Gupte M. Success of university spin-offs: network
48- Activities and moderating effects of internal communication and adhocracy. 1st Edition, Springer.
49- Science & Business Media: Germany, 2007.
50- Gassmann, Oliver, Karolin Frankenberger, and Michaela Csik. 2014. The Business Model Navigator. London:Pearson.
51- Honorine, A.N.D. and Emmanuelle, D. ‘Stage financing and syndication in the IPO underpricing of venture-backed firms: venture capital and IPO underpricing’, The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, Vol. 20, No. 4, pp.289–300, 2019.
52- Senivongse, C., Bennet, A. and Mariano, S. ‘Clarifying absorptive capacity and dynamic capabilities dilemma in high dynamic market IT SMEs’, VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, Vol. 49, No. 3, pp.372–396 [online] https://doi.org/10.1108/VJIKMS-11-2018-0105, 2019.
53- Hoffman, D. & Radojevich-Kelley, N., Analysis of Accelerator Companies: An Exploratory Case Study of Their Programs, Processes, and Early Results. Small Business Institute Journal, 2012.
54- Atherton, A. “Cases of start-up financing: An analysis of new venture capitalisation structures and patterns”. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 18 (1), 28-47, 2012.
55- Roshanzamir, Amirhossein, Davis, Bill, Rahim, Emad, Startup Success Trends in Small Business Beyond Five-Years: A Qualitative Research Study.