رشد فناوری، تغییر یادگیری
محورهای موضوعی : نوآوري و خلاقيتحامد عباسی کسانی 1 * , غلامرضا شمس مورکانی 2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: فناوری اطلاعات و ارتباطات یادگیری چهره به چهره یادگیری از راه دور یادگیری تلفیقی,
چکیده مقاله :
ظهور فناوري اطلاعات و ارتباطات دريچه‌ي جديدي را فراروي انسان گشوده و بر جنبه‌هاي مختلف زندگي فردي و اجتماعي او تأثير گذاشته است. انسان سعي کرده است با افزايش دانش خود در اين زمينه از آن به شکل‌های گوناگون استفاده کند که از جمله آن‌ها در آموزش و یادگیری است. پیشرفت فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نقش بسیار مهمی در نحوه آموزش و یادگیری داشته است. ظهور فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی موجب شده است که آموزش و یادگیری از حالت سنتی (چهره به چهره) خود فاصله گرفته و به سمت شیوه‌های نوین برود. در واقع نحوه آموزش و یادگیری انسان‌ها متفاوت شده است و دلیل این امر را در تغییرات و رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توان جست. هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات یادگیری در اثر رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌باشد. این پژوهش یک پژوهش مروری می‌باشد و از روش کتابخانه‌ای و مطالعه عمیق ادبیات موجود در مقالات و کتب مرتبط داخلی و خارجی در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، انواع یادگیری، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر یادگیری، یادگیری چهره به چهره، یادگیری از راه دور، یادگیری مکاتبه‌ای، یادگیری الکترونیکی، یادگیری سیار، و یادگیری ترکیبی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. پژوهش نشان می‌دهد که هر چه از گذشته فاصله گرفته می‌شود و در مسیر آینده گام برداشته می‌شود، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری بیشتر شده و رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب شده است که افراد به سمت یادگیری از راه دور، مادام‌العمر، شخصی‌سازی شده، شبکه‌ای، فارغ از زمان و مکان، و ... حرکت کنند.
The emergence of information and communication technology has opened a new window to human and has affected different aspects of his personal and social life. People effort to use ICT in many different ways by increasing their knowledge in this filed, such as using ICT in teaching and learning methods. ICT has a very important role in teaching and learning method. In fact, the role of ICT in evolving teaching and learning method is considerable. This paper aimed to investigate the ICT impact on the learning method changes. This study is a kind of review one. The library method and the deep study of available literature in related domestic and international essays and books in ICT field, Different learning method, the effect of ICT on learning, mobile learning, distance learning, correspondence learning, electronic learning, mobile learning, and blended learning are used to gather information. Research shows that the ICT progresses cause people move toward distance, lifelong, personalized and network learning apart from time and place.
1- نوروزی، معصومه؛ زندی، فرامک و موسی مدنی، فریبرز. رتبه‌بندی روش‌های کاربرد فناوری اطلاعات در فرایند یاددهی ـ یادگیری مدارس. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 1387، 7(26)، 34-9.
2- صادقی، تورج؛ بختیاری فایندری، منصوره و نویدبخش، سیما. بررسی مزایا و معایب فناوری اطلاعات در یاددهی و یادگیری. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 1395، 1 (3)، 25-15.
3- فرهادی، ربابه. آموزش الکترونیکی: پارادایم جدید در عصر اطلاعات. علوم و فناوری اطلاعات، 1384، 21(1)، 66-49.
4- مرصعی، سولماز. بررسي نقش نظام يادگيري سيار در ارتباطات آموزشي تعاوني‌هاي کشاورزي. فناوری آموزش، 1390، 6(2)، 158-143.
5- حیدری، مریم؛ وزیری، مژده و عدلی، فریبا. بررسی وضعیت مدارس هوشمند براساس استانداردها و مقایسه عملکرد تحصیلی و تفکر انتقادی دانش‌آموزان آن با مدارس عادی. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1392، 4(2)، 173-149.
6- علی‌پور، نگار و جهان‌آرا، عبدالرحیم. نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در آموزش و یادگیری، اولین کنفرانس ملی مدیران آموزش و پژوهش، 1389، مشهد، https://www.civilica.com/Paper-MTRC01-MTRC01_051.html.
7- نیازآذری، کیومرث؛ بهنام‌فر، رضا و اندی، صدیقه. تأثیر به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری دانش‌آموزان دوره ابتدایی. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1391، 2(3)، 43-31.
8- داودی، محمد. یادگیری و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه ابن‌سینا. حکمت سینوی، 1390، 15، 20-1.
9- هرگنهان، بی. آر و متیو اچ السون. مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری. ترجمه علی‌اکبر سیف، 1384، تهران: نشر دوران.
10- شعبانی، حسن. مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس). جلد اول، 1391، تهران: انتشارات سمت.
11- خشنودی‌فر، مهرنوش؛ فاضلیان، پوراندخت و فرج‌الهی، مهران. یادگیری الکترونیکی (مقدمه‌ای بر مبانی تعلیم و تربیت). 1393، تهران: نشر آوای نور.
12- احمدی، غلامعلی و نخستین روحی، ندا. بررسی تمایز یادگیری تلفیقی با یادگیری الکترونیکی و سنتی (چهره به چهره) در آموزش ریاضی. مجله روانشناسی مدرسه، 1393، 3(2)، 26-7.
13- عزیزی‌فر، محمدجواد؛ محمدیان، ایوب و صفری، احرام. ارائه مدل آموزش الکترونیکی مبتنی بر دیدگاه راهبردی و معماری. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و مهندسی صنایع، 1394، ترکیه، استانبول، 28 اسفندماه.
14- ملک افضلی، فاطمه. تاریخچه آموزش از راه دور در جهان. پیک نور، 1382، 1(1)، 88-86.
15- طالب‌زاده، محسن و حسینی، سیدعلی. آموزش از راه دور: رهیافتی نوین در آموزش و پرورش ایران (بررسی اثربخشی مراکز آموزش از راه دور و برنامه‌های آموزشی و درسی آن‌ها در مقطع متوسطه سال تحصیلی 85-84 کل کشور. فصلنامه نوآوری‌های اموزشی، 1386، 6(19)، 92-73.
16- یزدانی، فریدون. تأثیر شیوه‌های آموزشی نظام آموزش باز و از راه دور دانشگاه پیام‌نور بر تغییر منبع کنترل دانشجویان. مجله دانشگاهی پادگیری الکترونیکی، 1389، ۱ (۳)، 9-2.
17- نجفی، حسین. مبانی روش‌شناختی و فلسفه آموزش از راه دور، نسل‌ها و نظریه‌های آن. نامه آموزش عالی، 1392، 6(22)، 127-107.
18- گریسون دي. آر. و اندرسون. تري. یادگیري الکترونیکی در قرن 21: مبانی نظري و عملی. ترجمه: اسماعیل زارعی زوارکی و سعیدصفایی موحد، 1384، تهران: انتشارت علوم و فنون.
19- آتشک، محمد. مبانی نظری و کاربردی یادگیری الکترونیکی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 1386، 13، 1 (43)، 156 – 135.
20- اصغری، مهرداد؛ علیزاده، مهستی؛ کاظمی، عبدالحسن؛ صفری، حسین؛ اصغری، فرهاد؛ باقری اصل، محمدمهدی و حیدرزاده، سیامک. چالش‌های آموزش الکترونیکی در علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیأت‌علمی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 1391، 7(1)، 5، 34-26.
21- جعفری، انوشه. عوامل مؤثر بر یادگیری در آموزش الکترونیکی. رشد تکنولوژی آموزشی، 1393، 13(1)، 33-30.
22- درگاهی، حسین؛ قاضی سعیدی، مرجان و قاسمی، مقصود. جایگاه آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 1386، 1(2)، 29-20.
23- محسنی زنوزی، هاشم. تکنولوژی آموزشی. 1393، تهران: نشر یسطرون.
24- جباری، کامران؛ ایمان‌زاده، علی؛ احمدزاده پورناکی، رعنا و همراه‌زاده، ملیکا. مقایسه تأثیر آموزش الکترونیکی با روش سنتی بر یادگیری مهارت‌های زبان انگلیسی دانش‌آموزان. 1396، 7(3)، 143-127.
25- عزیزی شمامی، مصطفی؛ جعفری کرفستانی و عابدینی، میمنت. بررسی ارتباط نگرش به یادگیری الکترونیک و خودتنظیمی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 1396، 12 (1و2)، 127-114.
26- اردلان، محمدرضا؛ قنبری، سیروس؛ نصیری، فخرالسادات و کریمی، ایمان. بررسی راهکارهای توسعه فناوری سیار در جهت استقرار اثربخش یادگیری سیار در آموزش پزشکی براساس مدل پذیرش فناوری (TAM). گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، 1393، 12 (4)، 605-596.
27- محمودی، فیروز؛ حبیبی رامیانی، الهه و بابازاده، رعنا. عوامل مؤثر بر پذیرش یادگیری به وسیله موبایل بین دانشجویان دانشگاه تبریز و دانشگاه علوم پزشکی تبریز. مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 1396، 10(6)، 446-438.
28- علیخانی، فرشته؛ علیخانی، پرستو و اسلام‌پناه، مریم. آموزش به شیوه یادگیری سیار و تأثیر آن بر یادگیری، یادداری و انگیزه پیشرفت. 1394، 5(4)، 33-19.
29- فرج‌اللهی، مهران و بدیعی، الهه. بررسی مقایسه‌اي تأثیر آموزش با رویکردهاي یادگیري ترکیبی مرسوم و یادگیري ترکیبی مبتنی بر هوش‌هاي زبانی و منطقی- ریاضی گاردنر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان هنرستانی. فصلنامه دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (میدیا)، 1392، 4(4)، 49-42.
30- زارعی زوارکی، اسماعیل و طوفانی‌نژاد، احسان. یادگیری تلفیقی: رویکردی جدید در نظام آموزشی. 1390، 4(14)، 87-71.
31- شیخی، سعید و غلامی هره دشتی، سهیلا. نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش. نشریه مطالعات آموزشی نما، 1392، 2(2)، 54-48.
32- غلامحسینی، لیلا. یادگیری الکترونیکی و جایگاه آن در نظام آموزش دانشگاهی. مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 1387، 3(2)، 5، 38-28.
33- Ciroma, Z. I. ICT and education: Issues and challenges. Mediterranean Journal of Social Sciences, 2014, 5(26), 98.
34- Dagez, H.E. Online learning styles and e-learning approaches. IPS-USA California Conference, 2006, Abstract no: DL06/ABS/178.
35- Olsen, A. J. E-learning in Asia: Supply and Demand. International Higher Education, 2015, (30).
36- Brown, T. H. The role of m-learning in the future of e-learning in Africa. In 21st ICDE World Conference, 2003, 110, 122-137.
37- Herasymenko, I. Used distance learning technologies. In Modern Problems of Radio Engineering. Telecommunications and Computer Science (TCSET), 2016, 13th International Conference on (pp. 813-816). IEEE.
38- Rasmussen, J. E-learning for choral conductors: a study of how e-learning can be used to change the way we teach and learn conducting. 2016.
39- Liu, J. E-learning in English classroom: Investigating factors impacting on ESL (English as Second Language) college students' acceptance and use of the Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment (Moodle). 2013.
40- Alhomod, S., & Shafi, M. M. Success factors of e-learning projects: A technical perspective. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2013, 12(2).
41- Taha, M. Investigating the success of E-learning in secondary schools: The case of the Kingdom of Bahrain (Doctoral dissertation, Brunel University), 2014.
42- Arkorful, V., & Abaidoo, N. The role of e-learning, advantages and disadvantages of its adoption in higher education. International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 2015, 12 (1), 29-42.
43- Clark, R. C., & Mayer, R. E. E-learning and the science of instruction: Proven guidelines for consumers and designers of multimedia learning. 2016, John Wiley & Sons.
44- Asirvatham, D. Multimedia University [Monograph on the internet. update 2007; cited 2008 May 8.
45- Kearns, S. K. E-learning in aviation. Routledge. 2016.
46- Bora, U. J., & Ahmed, M. E-learning using cloud computing. International Journal of Science and Modern Engineering, 2013, 1(2), 9-12.
47- Gaebel, M., Kupriyanova, V., Morais, R., & Colucci, E. E-Learning in European Higher Education Institutions: Results of a Mapping Survey Conducted in October-December 2013. European University Association, 2014.
48- Norman, S. 5 Advantages of Online Learning: Education without Leaving Home. 2016, March 10, Retrieved from: https://elearningindustry.com/5-advantages-of-online-learning-education-without-leaving-home.
49- Anshari, M., Alas, Y., & Guan, L. S. Developing online learning resources: Big data, social networks, and cloud computing to support pervasive knowledge. Education and Information Technologies, 2016, 21(6), 1663-1677.
50- Keegan, D. Mobile learning: the next generation of learning. Distance Education International, 2005, 137-143.
51- Manakil, J., & George, R. Mobile learning practices and preferences a way forward in enhancing dental education learning experience. European Journal of General Dentistry, 2017, 6(1), 22.
52- Lindsay, L. Transformation of teacher practice using mobile technology with one to one classes: M learning pedagogical approaches. British Journal of Educational Technology, 2016, 47(5), 883-892.
53- Traxler, J. Mobile learning: Shaping the frontiers of learning technologies in global context. In reshaping learning, 2013, Springer Berlin Heidelberg.
54- Liu, T. Y. Developing an English mobile learning attitude scale for adult learners. Journal of Educational Technology Systems, 2017, 45(3), 424-435.
55- Crompton, H. Moving toward a mobile learning landscape: presenting a m-learning integration framework. Interactive Technology and Smart Education, 2017, 14(2).
56- Garcia-Cabot, A., de-Marcos, L., & Garcia-Lopez, E. An empirical study on m-learning adaptation: Learning performance and learning contexts. Computers & Education, 2015, 82, 450-459.
57- Gikas, J., & Grant, M. M. Mobile computing devices in higher education: Student perspectives on learning with cellphones, smartphones & social media. The Internet and Higher Education, 2013, 19, 18-26.
58- Pu, H., Lin, J., Song, Y., & Liu, F. Adaptive device context based mobile learning systems. In System and Technology Advancements in Distance Learning 2013, IGI Global.
59- Song, D., & Kim, P. Inquiry-based mobilized math classroom with Stanford mobile inquiry-based learning environment (SMILE). Mobilizing mathematics: Case studies of mobile learning being used in mathematics education, 2015, 33-46.
60- Tangney, B., Bray, A., & Old ham, E. Realistic Mathematics Education, Mobile Technology & the Bridge21 Model for 21st Century Learning-A Perfect Storm. Mobile learning and mathematics: foundations, design, and case studies, 2015, 96-106.
61- Bressler, D. M. Engaging science learners through lived practice via a collaborative mobile game. Mobile Learning and STEM: Case Studies in Practice, 2015, 139.
62- Bliuc, A. M., Goodyear, P., & Ellis, R. A. Research focus and methodological choices in studies into students' experiences of blended learning in higher education. The Internet and Higher Education, 2007, 10(4), 231-244.
63- Demirer, V., & Sahin, I. Effect of blended learning environment on transfer of learning: An experimental study. Journal of Computer Assisted Learning, 2013, 29(6), 518-529.
64- McCutcheon, K., Lohan, M., Traynor, M., & Martin, D. A systematic review evaluating the impact of online or blended learning vs. face to face learning of clinical skills in undergraduate nurse education. Journal of advanced nursing, 2015, 71(2), 255-270.